Οι Ιστορίες Ανήκουν σε Όλους: Αφηγητές, πολλαπλότητες και η άρνηση της πνευματικής ιδιοκτησίας

…Έχουν περάσει σχεδόν 2 δεκαετίες από τότε που η «λογοκλοπή» (plagiarism) έπαψε να είναι συνώνυμη της «κλοπής» και έκανε τα πρώτα της βήματα ως το όνομα ενός χαλαρα συνδεδεμένου πνευματικού κινήματος. Ίσως κάποιοι να θυμούνται τα φεστιβάλ Λογοκλοπής , που έγιναν στο Λονδίνο και το Εδιμβούργο (το 1998 και το 1999). Από τότε είναι πια κοινοτοπία το να δηλώνεις ότι όλες οι νομοθεσίες που αφορούν την πνευματική ιδιοκτησία είναι απαρχαιωμένες και ανεπαρκείς, ότι η κουλτούρα και η πνευματική δημιουργία είναι πάντα συλλογικό προϊόν και διαδικασία. Κάθε λεπτό, αναρίθμητα παραδείγματα εμφανίζονται μπροστά στα μάτια μας, με πιο προφανές την οικονομία του δώρου και την αίσθηση κοινότητας που υποδηλώνονται στην προώθηση ανοιχτών συστημάτων και ελεύθερου λογισμικού.

Και παρόλα αυτά, οι νόμοι που ρυθμίζουν την πνευματική ιδιοκτησία δεν ήταν ποτέ τόσο αυστηροί, κατασταλτικοί και βλακώδεις: Καθημερινά δημιουργούνται διπλώματα ευρεσιτεχνίας για τα πάντα, από κοινές ενέργειες , όπως το να χρησιμοποιείς έναν φακό για να παίξεις με τη γάτα σου (US patent #5443036: «μια μέθοδος παρακίνησης γατών προς γυμναστική που συνίσταται στο να κατευθύνεις μια αόρατη ακτίνα που παράγεται από έναν φορητό μηχανισμό παραγωγής λέιζερ στο πάτωμα ή στον τοίχο ή σε άλλη μη ανακλαστική επιφάνεια πλησίον της γάτας και να μετακινείς στη συνέχεια την ακτίνα προκαλώντας έτσι την μετακίνηση του φωτεινού ειδώλου με ένα ακανόνιστο τρόπο, προκαλώντας το ενδιαφέρον της γάτας, ή άλλου ζώου με κυνηγητικό ένστικτο») ως ζώντα είδη που υπήρχαν στον πλανήτη από τις απαρχές του χρόνου. Αυτό δεν είναι παρά μια μορφή πολέμου, του καπιταλισμού ενάντια στη συλλογική ευφυΐα, της αυτοκρατορίας ενάντια στις πολλαπλότητες, εμάς του τρίτου πλανήτη από τον ήλιο ενάντια στα παράσιτα που καταστρέφουν τη ζωή και το περιβάλλον…

Πιστεύω ότι κάθε πνευματικός δημιουργός πρέπει να αντιπαρατεθεί στο κυρίαρχο καθεστώς της πνευματικής ιδιοκτησίας, ξεκινώντας από την δική του δουλεία. Μιλώ από την σκοπιά κάποιου που λέει ιστορίες, δουλεύω με άλλους ανθρώπους, γραφούμε μυθιστορήματα χρησιμοποιώντας λέξεις, εικόνες, χρώματα και ήχους που αναπαράγουμε από την καθημερινή μας ζωή, την ιστορία και το τοπίο των μέσων. Μια ολόκληρη ανοιχτή κοινότητα γράφει μαζί μας, υποσυνείδητα ή ημι-συνειδητά. Αυτό ήταν κάτι που πάντοτε συνέβαινε, για κάθε συγγραφέα και κάθε πνευματικό παράγωγο και όχι ένα σημερινό φαινόμενο. Τα επικά ποιήματα του Ομήρου στην πραγματικότητα συν-γράφτηκαν από ανώνυμα μέλη αρχαίων κοινωνιών της Μεσογείου. Το Ελισαβετιανό θέατρο ήταν εξολοκλήρου βασισμένο σε διασκευές, παραλλαγές, συλλογικούς αυτοσχεδιασμού και σχόλια από το κοινό. Τα μυθιστορήματα σε συνέχειες του 18ου και 19ου αιώνα (”feuilletons”) ανά-διαμορφώνονταν από τους αναγνώστες των εφημερίδων κατά την συγγραφή τους.

Σήμερα, η σειρά «Σταρ Τρεκ» και το πνευματικό σύμπαν μας παρέχουν το καλύτερο παράδειγμα κοινωνικής συνεργασίας στην αφήγηση ιστοριών: Οι οπαδοί (οι λεγόμενοι Trekkies”) διαρκώς προσθέτουν νέα στοιχεία σε ένα σύμπαν που αποτελείται από μικρο-εργαλεία (gadgets), μυθιστορήματα, ιστοσελίδες, συνέδρια των οπαδών, λεξικά Kλίνγον-Aγγλικών και άλλα. Οι ομάδες οπαδών αλλάζουν τα σενάρια, ψηφίζουν την αποδοχή τους σε αλλαγές στη σειρά κλπ.

Οι αφηγητές ιστοριών (μυθιστοριογράφοι, σεναριογράφοι, συγγραφείς θεατρικών έργων, δημιουργοί σινεμά κλπ) ανα-διαμορφώνουν μύθους, σύνολα από συμβολικές αναφορές μιας κοινότητας, η οποία μπορεί να αποδεχτεί ή να απορρίψει..

Οι αφηγήσεις είναι απαραίτητες σε όλες τις κοινότητες. Ο καθένας αφηγείται ιστορίες - χωρίς αυτές δεν θα γνωρίζαμε το παρελθόν μας και τη σχέση μας με τους άλλους. Δεν θα υπήρχε ποιότητα ζωής, Ωστόσο, ο αφηγητής ιστοριών κάνει την διήγηση ιστοριών την κύρια δουλεία του, μια μορφή «εξειδίκευσης» που είναι τελείως συμπληρωματική στο DIY. Πολλοί άνθρωποι μπορούν να καρφώσουν ένα καρφί σε ένα ξύλο, ωστόσο δεν είναι όλοι μαραγκοί.

Αντί να παριστάνουν τους μεγάλους καλλιτέχνες ή να θάβονται σε άθλιες δουλειές, αντί να γράφουν αυτοαναφορικές αηδίες ή συμβατικά εμπορικά σκουπίδια, αντί να γελοιοποιούνται σε τηλεοπτικές παραγωγές, ή να σπαταλάνε τη ζωή τους γράφοντας τα κείμενα για τέτοιες παραγωγές, οι αφηγητές ιστοριών θα έπρεπε να παίζουν ένα κεντρικό ρόλο στην κοινωνία, αντίστοιχο με αυτόν των “griots” (προφορικοί ιστοριογράφοι) στα αφρικανικά χωριά, των βάρδων στην κελτική κουλτούρα ή των ποιητών του κλασσικού ελληνικού κόσμου.

Σίγουρα, το να λες ιστορίες είναι μια ιδιαίτερη δουλειά, που μπορεί να φέρει πλεονεκτήματα και προνόμια σε αυτούς που την κάνουν, ωστόσο δεν παύει να είναι δουλειά, το ίδιο ενσωματωμένη στην κοινωνία όπως το να σβήνεις φωτιές, να σκάβεις χωράφια ή να βοηθάς ανθρώπους με αναπηρίες. Με άλλες λέξεις, η αφήγηση ιστοριών θα έπρεπε να είναι τμήμα από τις «τέχνες και τεχνικές» και όχι της Τέχνης. Θα έπρεπε να είναι κοινωνικό γεγονός και όχι ναρκισσιστική πρακτική, και δεν αναφέρομαι στο περιεχόμενο, αλλά στον τρόπο σκέψης. Οι αφηγητές ιστοριών θα πρέπει να έχουν συναίσθηση των τόπων, των ανθρώπων και των διαδικασιών από τις οποίες πηγάζει η τέχνη τους. Ανεξάρτητα από το πόσο «πρωτοποριακά», «πειραματικά», η ακόμα και «ακατανόητα» μπορεί να είναι τα έργα τους, όταν οι αφηγητές καταλάβουν ότι τα έργα τους συν-γράφονται από πολλούς άλλους, θα πάψουν να είναι τόσο σολιψιστές και θα γίνουν χρήσιμοι, και στη συνέχεια θα καταφέρουν να βοηθήσουν όλους τους πνευματικούς εργάτες να αμφισβητήσουν την πνευματική ιδιοκτησία…

Απόσπασμα απo το λόγο των Wu Ming στο πάνελ 'Συλλογική Ευφυία", συνέδριο wizard of OZ, Βερολίνο, Οκτώβριος 2001

Μετάφραση – Χρίστος

Oι Wu Ming (προηγουμένως Luther Blissett) είναι οι συγγραφείς τους Q (Εκκλησιαστής στα ελληνικά) και του 54.

Από το 1996, όλα τα βιβλία τους εκδίδονται με την παρακάτω εισαγωγή¨

The partial or total reproduction of this book, in electronic form or otherwise, is consented to for non-commercial purposes, provided that the original copyright notice and this notice are included and the publisher and source are clearly acknowledged.

Στο διαδίκτυο -

http://www.wumingfoundation.com/english/giap/giapdigest11b.html

Posted by...Χρίστος at 7:02 μ.μ. 8 comments  

Διαμαρτυρία κατά του "φονιά της Oaxaca" Calderón στο Davos της Ελβετίας

Σήμερα στις 12 το μεσημέρι, κατέφτασαν στο Davos της Ελβετίας δεκάδες ακτιβιστές διαδηλώνοντας κατά του φονιά Calderón.


η ανακοίνωνσή τους έχει ως εξής:

Σήμερα διαμαρτυρόμαστε ενεργά στο Davos ενάντια στην παρουσία του παράνομου προέδρου του Μεξικό, Felipe Calderón και του κρατικού τρόμου στην Oaxaca. Η πρόεδρος Micheline Calmy-Rey υποσχέθηκε ότι θα κάνει θέμα την κατάσταση που επικρατεί στο Μεξικό σε συζητήσεις με τον Calardón.

Παρά την στρατιωτική πολιορκία του Davos γύρω στις 12 το μεσημέρι δεκάδες διαδηλωτών καταφθάσαμε εδώ φορώντας T-shirts με συνθήματα όπως "ο Calderón βασανίζει και σκοτώνει", κρατώντας πανό "έξω ο Ulises και η ομοσπονδιακή αστυνομία από την Oaxaca" και έχοντας μεγάφωνα ώστε να τραβήξουμε την προσοχή του κόσμουγια το θέμα της βίαιης καταπίεσης στο Μεξικό.

Ειδικά στο ομοσπονδιακό κρατίδιο της Oaxaca λαμβάνει χώρα ένας πρωτοφανής πόλεμος κατά του λαού, ο οποίος έχει οργανωθεί στην λαϊκή συνέλευση της APPO και θέλει να εκδιώξει από τον θώκο του τον διεφθαρμένο κυβερνήτη Ulises Ruiz.

Ο Calderón, που ανέβηκε στην εξουσία με αδιαφανή εκλογική διαδικασία, ενδυνάμωσε τον Ruiz και δεν πράττει τίποτε απολύτως έναντι των παραστρατιωτικών οργανώσεων, σε συνεργασία με τις οποίες ο Ruiz πολεμά τον λαό.

Από την ώρα που ο Calderón ανέβηκε στην εξουσία (1/12/2006) έχουν διαπραχθεί στην Oaxaca τουλάχιστον 5 πολιτικές δολοφονίες και κατά τη διάρκεια των επεισοδίων έχουν τραυματιστεί πάνω από 100 άνθρωποι.

Μετά από τις έντονες διαμαρτυρίες των Ελβετών ακτιβιστών ένας εκ των προσωπικών συνεργατών της προέδρου της Ελβετίας Micheline Calmy-Rey μας υποσχέθηκε ότι η βίαιη καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων πρόκειται να συζητηθεί κατά την απογευματινή σύσκεψη με τον Calderón. Αυτή είναι η πρώτη φορά που η Ελβετική κυβέρνηση καλείται να πάρει θέση στις διαμάχες της Oaxaca.

Από τον Αύγουστο κινητοποιούμαστε με γράμματα διαμαρτυρίας με ερωτήσεις σε μέλη του κοινοβουλίου και με πορείες διαμαρτυρίας στις πόλεις: Genf, Lausanne, Bern, Luzern, Zürich und Lugano.

Από τις 2 το μεσημέρι και έπειτα θα λάβει χώρα στο Davos πορεία διαμαρτυρίας κατά του Calderón δηλώνοντας έτσι την αλληλεγγύη μας στον αγωνιζόμενο λαό του Ν. Μεξικού.


ΥΓ: περισσότερς πληροφορίες και λεπτομέρειες μπορείτε να βρείτε στα link μας (Chiapas γα γερμανομαθείς).

Posted by...Erwtas Stomaxhs at 6:24 μ.μ. 2 comments  

Ενημερώσου από το Indy

Τις προάλλες πήραμε ένα mail από το Indy. Τα παιδιά που ξεκίνησαν την καινούργια προσπάθεια μας καλούσαν να συναντηθούμε για να συμμετάσχουμε στην κουβέντα σχετικά με το καινούργιο μέσο πληροφόρησης. Πήρα τον Deuced και την Tomboy και πήγαμε -γνωριστήκαμε, τους συμπαθήσαμε -αλλά αποφασίσαμε να μη μπλεχτούμε στην κουβέντα για τις αρχές λειτουργίας του συγκεκριμένου μέσου. Δεν είμαστε και οι σχετικότεροι στον κόσμο επί του θέματος -μάλλον καθυστέρηση θα τους προκαλούσαμε με χαζές ερωτήσεις ...

Το Indy λειτουργεί σύμφωνα με τις αρχές του παγκόσμιου δικτύου Indymedia και έχει στείλει ήδη αίτηση για να γίνει δεκτό σε αυτό. Πολλοί μπορεί να απορήσουν για το κατά πόσο χρειάζεται ένα ακόμα ανεξάρτητο μέσο ενημέρωσης και επικοινωνίας, από τη στιγμή που υπάρχει ήδη το Athens Indymedia. Εγώ θα πω μόνο πως -όσο περισσότεροι, τόσο καλύτερα. Και από τη στιγμή που το Indy παρέχει κάποιες επιπλέον δυνατότητες επικοινωνίας και συνεργασίας -είναι καλοδεχούμενο. Άλλωστε, όπως γράφουν και οι ίδιοι, στους σκοπούς δημιουργίας του Indy:

Παλεύουμε και για τη διαμόρφωση μιας θετικής πρότασης: για το πως οι άνθρωποι μπορούν να παράγουν και να μοιράζονται την πληροφορία ελεύθερα και δημιουργικά, χωρίς διαχωρισμούς και σχέσεις εξουσίας.
Το στοίχημα που βάζουμε για το indy.gr δεν είναι να αποτελέσει αποτελεσματικότερα έναν εκπρόσωπο του "κινήματος" στην κοινωνία. Ούτε, από την άλλη, να καλύπτει όσο το δυνατό πληρέστερα τις ενημερωτικές "ανάγκες" κάποιου κοινού. Είναι, μάλλον, να αποτελέσει μια λειτουργική κοινότητα δρώντων ανθρώπων, που θα μοιράζονται ελεύθερα τις εμπειρίες, τις απόψεις και τη γνώση τους. Και που θα μπορεί να παρακινεί όλους και όλες να κάνουν το ίδιο.

Το indymedia είναι αυτό ακριβώς: μια ψηφιακή κάμερα, ένα καλώδιο για να την συνδέσεις με τον υπολογιστή και το πάτημα του κουμπιού "δημοσιεύστε". Ή η χαρά του να μοιράζεσαι απ'ευθείας, με τα δικά σου λόγια, τα γεγονότα που έζησες, και να μην περιμένεις μήπως και τα δείξουν οι ειδήσεις των 8. Και πέρα από την άμεση ανταπόκριση, μπορούμε να αξιοποιήσουμε περισσότερο τα χιλιάδες εγχειρήματα ελεύθερης πληροφόρησης που υπάρχουν στο διαδίκτυο, να μοιραστούμε δημιουργικά τη φωνή ενός κόσμου που επιφανειακά παραμένει θαμμένος, κάτω από τις εικόνες που μας ταϊζουν οι ελίτ όλου του κόσμου.

Στη συνέχεια, αναδημοσιεύω ένα ενδιαφέρον κείμενο που βρήκα εκεί -για να σας δείξω οτι είναι ένας χώρος πληροφόρησης που δεν πρέπει να αγνοήσετε. Γιατί από κάπου πρέπει να μαθαίνουμε τι γίνεται γύρω μας ρε γαμώτο!

Ποιόν είπες 3ο κόσμο ρε;

Στην Ινδία βάζουν ελεύθερο λογισμικό και μειώνουν το κόστος στο 1/10 (πέραν των ζητημάτων ασφαλείας και ιδιοκτησίας) και στην Ελλάδα πανηγυρίζουν για τη συμφωνία που "κλείδωσε" το ελληνικό κράτος με τη Microsoft.
Η κυβέρνηση του Tamil Nadu της Ινδίας, ξεκίνησε τις διαδικασίες για να μετατρέψει όλα της τα συστήματα ώστε να χρησιμοποιούν ανοικτό λογισμικό.
Μέχρι στιγμής, το 99% των συστημάτων της "τρέχαν" Windows, αλλά ήδη έχει ξεκινήσει η αποστολή των νέων συστημάτων και η εκπαίδευση των 30.000 υπαλλήλων που θα τα χρησιμοποιούν.
Το κρατίδιο έχει πληθυσμό λίγο πάνω από τα 62 εκατομμύρια(...).
Σε συνάντηση του, με εκπρόσωπο της Microsoft, ο υπεύθυνος του προγράμματος ζήτησε από την εταιρία να ρίξει την τιμή των Windows ανά άδεια στα 11 δολάρια (αν θέλει να είναι ανταγωνιστική). Ο εκπρόσωπος απάντησε με μια προσφορά στα 158 δολλάρια. Όπως του επισήμανθηκε, με περίπου 8 δολλάρια αποκτούν το λειτουργικό (linux), σουίτα Office, λογισμικό εγγραφής cd/dvd, προγράμματα επεξεργασίας πολυμέσων, βάσεις δεδομένων, κ.α.


Στην Ελλάδα λίγο καιρό πριν πανηγύριζαν για την "επιτυχία" της συμφωνίας μας με τη Microsoft...

Posted by...The Motorcycle Boy at 3:04 μ.μ. 3 comments  

Ημερολόγιο


Την παρακάτω ανακοίνωση τη βρήκα στο μπλογκ του ΆNεμου

Το ημερολόγιο μπορείτε να το βρείτε στον «Σπόρο», Σπυρίδωνος Τρικούπη 21, στο Στέκι Μεταναστών, Τσαμαδού 13 και στα κεντρικά βιβλιοπωλεία και περίπτερα. Η τιμή του είναι 5 ευρώ.
Πληροφορίες:
210-7522248 - 210-9589022.
Τα έσοδα από την πώλησή του θα διατεθούν για την κατασκευή ενός μικρού ιατρείου, μιας φαρμακαποθήκης και ενός εργαστηρίου φαρμάκων από βότανα, στον αυτόνομο εξεγερμένο Δήμο Φρανσίκο Βίγια.

Όσοι ενδιαφέρονται και μπορούν να ενισχύσουν την προσπάθεια, ας το κάνουν.

Posted by...οι σκιές μιλάν at 6:18 μ.μ. 4 comments  

Εκθεση του UFU

Το «πασίγνωστο» Underground Free University (UFU),

χώρος ελεύθερης και χωρίς αντίτιμο, ανταλλαγής γνώσεων και μαθημάτων πάνω στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και τα προγράμματα τους


παρουσιάζει


εναλλακτικές χρήσεις καιδημιουργικές εφαρμογές από παλιά κομμάτια υπολογιστώνκαι ηλεκτρονικών συσκευών. Ένα τεχνικό-καλλιτεχνικόγεγονός απολύτως ερασιτεχνικό.


Από την Δευτέρα 22 Ιανουαρίου ξεκίνησε η έκθεση στοBartesera (Κολοκοτρώνη 25,Στοά Πραξιτέλους, Αθήνα). Θα διαρκέσει μέχρι τις 4Μάρτη.


Μπορείτε να περάσετε μια βόλτα, πρωί ή βράδυ να δείτε τις κατασκευές μας. Η έκθεση προσπαθήσαμε να είναι ερέθισμα και για άλλους/ες να ανακαλύψουν τον θησαυρό που κρύβουν τα ηλεκτρονικά «σκουπίδια» και να δουν πόσο εύκολο είναι να γίνουν υπέροχες ή και λειτουργικές κατασκευές απ’ τον καθένα και την καθεμιά μας. Δείτε το από κοντά. Και φυσικά πείτε το και σε φίλους και φίλες σας.

UFU σας!

spread the word...

Εδώ θα βρείτε και την αφίσα της έκθεσης

Posted by...Unknown at 11:08 π.μ. 0 comments  

οι φαβέλες του Ρίο



τόποι και πραγματικότητες της φτώχειας στις πόλεις της Βραζιλίας


της Πατρίσια Λάνες, Ρίο Ντε Ζανέιρο, για την «αλάνα»




Να μιλήσεις για τις φαβέλες του Ρίο ντε Ζανέιρο σε τόσο λίγες λέξεις δεν είναι εύκολη δουλειά. Ούτε είναι εύκολο να επιλέξεις, μέσα από ένα σύμπαν τόσο πολύπλοκο και ποικίλο όπως είναι σήμερα οι φαβέλες, περί τίνος ακριβώς θα μιλήσεις. Θα προσπαθήσω, επομένως, αντί να συμπεριλάβω όλη αυτή την πολυπλοκότητα και την ποικιλία, να αγγίξω κάποιες όψεις που αναδεικνύονται όταν μιλάμε γι’ αυτό το θέμα.
Για να πάρω τα πράγματα από την αρχή, ξεκινώ με τον ορισμό του όρου. Στο βραζιλιάνικο λεξικό της πορτογαλικής γλώσσας (Houaiss, 2001) η λέξη «φαβέλα» ορίζεται με τους ακόλουθους τρόπους: Πρώτον, ως θάμνος ή δέντρο της Βραζιλίας από τα οποία φτιάχνεται αλεύρι πλούσιο σε πρωτεΐνη και μεταλικά άλατα. Αμέσως μετά διαβάζουμε «σύνολο λαϊκών κατοικιών που χρησιμοποιούν αυτοσχέδια υλικά στην πρόχειρη κατασκευή τους και όπου μένουν άτομα χαμηλού εισοδήματος». Υπάρχει ακόμη το «επικίνδυνος τόπος, κατάσταση που θεωρείται δυσάρεστη ή ανοργάνωτη». Ο τελευταίος ορισμός μάς δίνει στοιχεία για την προέλευση της χρήσης αυτής της λέξης όταν αναφερόμαστε σήμερα σε αυτά τα «σύνολα λαϊκών κατοικιών». Σε αυτόν τον ορισμό και σύμφωνα με μερικούς ιστορικούς και κοινωνικούς επιστήμονες, η χρήση του όρου φαβέλα στη Βραζιλία χρονολογείται από τα τέλη του 19ου – αρχές του 20ού αιώνα, μετά τον «Πόλεμο των Κανούδος»1, όταν οι στρατιώτες που εγκαταστάθηκαν σε λόφους εκείνης της περιοχής (που ονομάζονταν Φαβέλα πιθανόν λόγω της μεγάλης ποσότητας φυτών ή δέντρων με αυτό το όνομα), κατά την επιστροφή τους στο Ρίο ντε Ζανέιρο, πήραν την άδεια από την κυβέρνηση να εγκατασταθούν με τις οικογένειές τους σε έναν ψηλό λόφο, τον οποίο άρχισαν να ονομάζουν Λόφο της Φαβέλας.
Στη συνέχεια, πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι από τότε η φαβέλα θεωρείται ως ανωμαλία σε μια πόλη, η οποία ήταν ήδη πρωτεύουσα της χώρας και επιδίωκε να εκσυγχρονιστεί. Αυτές οι λαϊκές συνοικίες χαρακτηρίζονταν από επισφαλείς και αβέβαιες συνθήκες και από την έλλειψη ικανότητας εκσυγχρονισμού, αποτελώντας παραφωνία στις βλέψεις των εθνικών ελίτ, που επιδίωκαν να κάνουν το Ρίο μια «ευρωπαϊκή πόλη». Οι φαβέλες ξεδιπλώνουν για περισσότερο από έναν αιώνα, την έλλειψη μέριμνας της πολιτείας για τους φτωχούς. Αποκαλύπτουν, επίσης, τη δύναμη του λαϊκού αγώνα που εγγυήθηκε την επιβίωση ενός πληθυσμού, ο οποίος στην κυριολεξία δεν είχε ποτέ πού να μείνει, λόγω έλλειψης οικιστικής πολιτικής που θα απαντούσε πραγματικά στις ανησυχίες των φτωχών και όχι του κεφαλαίου ακινήτων.


Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι, αντίθετα από ό,τι συμβαίνει σε άλλες πόλεις της Βραζιλίας και του κόσμου, οι φαβέλες βρίσκονται διασκορπισμένες σε ολόκληρο το Ρίο ντε Ζανέιρο και όχι μόνο στην περιφέρειά του. Γειτονεύουν, επομένως, πολύ κοντά με σπίτια και πολυκατοικίες της μεσαίας και υψηλής τάξης, προκαλώντας τους ακόμη μεγαλύτερη δυσφορία. Στο κοινωνικό φαντασιακό, ωστόσο, η φαβέλα ποτέ δεν ενσωματώθηκε στην πόλη. Είναι πολύ σύνηθες να ακούς, τόσο από τους κατοίκους όσο και από όσους δεν ζουν στις φαβέλες, όρους και εκφράσεις που αποκαλύπτουν αυτόν τον διαχωρισμό. Αν και η πλειοψηφία του πληθυσμού τους, που ξεπερνά το ένα εκατομμύριο, είναι δηλαδή σχεδόν το 20% του πληθυσμού της πόλης του Ρίο, αποτελείται από εργαζόμενους που συμμετέχουν στο σύνολό τους στις δραστηριότητες της πόλης, είναι σαν στη φαβέλα, ως κοινωνικό χώρο, να ενσαρκώνονταν απροσχημάτιστα οι αντιθέσεις της κοινωνίας. Βρίσκονται εκεί, σχεδόν μέσα στις καρτ-ποστάλ της «Θαυμαστής Πόλης»2, ακριβώς δίπλα σε δρόμους με υπερβολικά πλούσιους ανθρώπους, διεκδικώντας τις πολύτιμες βουνοπλαγιές που βλέπουν στη θάλασσα.
Κοιτάζοντας από πιο κοντά και μπαίνοντας μέσα στις φαβέλες, είναι εύκολο να αντιληφθείς ότι ο μύθος των «επικίνδυνων φτωχών τάξεων» είναι πολύ μακριά από την πραγματικότητα (κάτι που δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν εγκλήματα ή εγκληματίες μέσα σε αυτές). Στις περισσότερες από 500 φαβέλες της πόλης (στοιχεία του 2000) υπάρχουν πολλαπλές ανισότητες ανάμεσα στους κατοίκους τους. Συμβιώνουν άτομα με σταθερή δουλειά, που έχουν τη δυνατότητα να επενδύσουν τα χρήματά τους στη βελτίωση των κατοικιών τους και, ανάλογα με τη φαβέλα, υπάρχουν ακόμη άνθρωποι που ζουν σε σπίτια από ξύλο, πολύ επισφαλή, που μοιάζουν πολύ στα παραπήγματα της πρώτης φαβέλας πριν από περισσότερο από έναν αιώνα. Ανισότητες υπάρχουν και ανάμεσα στις φαβέλες. Ανάλογα με το σημείο της πόλης στο οποίο βρίσκονται και την αναγνώριση που έχουν κατακτήσει (είτε λόγω της βίας, είτε λόγω της ικανότητας οργάνωσης των κατοίκων τους) κυρίως από τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης, μπορείς να βρεις φαβέλες που συγκεντρώνουν κυβερνητικές και μη κυβερνητικές δράσεις ενώ άλλες εξακολουθούν να έχουν ανεπαρκείς και αυτοσχέδιες κατασκευές.
Αν και θεωρούμε ότι μεγάλο μέρος της ευθύνης για την ύπαρξη των φαβέλων αντιστοιχεί στην κρατική εξουσία, δεδομένου ότι ποτέ δεν ενδιαφέρθηκε να χτίσει αποτελεσματικές εναλλακτικές λύσεις για τις λαϊκές τάξεις των πόλεων, μπορούμε να πούμε ότι η κατάσταση είναι πιο περίπλοκη. Εναλλακτικές οικιστικές λύσεις, όπως οι φαβέλες, προκύπτουν, επίσης, από τα εσωτερικά μεταναστευτικά ρεύματα. Στα βορειοανατολικά, με τις συνεχείς περιόδους ξηρασίας, τα άγονα εδάφη και την έλλειψη πολιτικών, ικανών να δημιουργήσουν για τον τοπικό πληθυσμό τις συνθήκες για μια αξιοπρεπή διαβίωση, δημιουργείται ένα τεράστιο μεταναστευτικό ρεύμα προς τον «θαυμαστό Νότο», όπου «μια καλύτερη ζωή» τους περιμένει. Φτάνοντας στις μεγάλες πόλεις, όμως, η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική από την αναμενόμενη. Παρόλο που αυτά τα μεταναστευτικά ρεύματα κορυφώθηκαν τη δεκαετία του ’70, μέχρι σήμερα πολλοί φτάνουν στο Ρίο, στο Σάο Πάολο και άλλες μητροπόλεις, αναζητώντας τη ζωή που προβάλλεται κυρίως από τις τηλεοπτικές σαπουνόπερες.

Η ρητορεία μεγάλου μέρους αυτών των μέσων και των μεσαίων και ανώτερων τάξεων «πουλάει» την φαβέλα ως έναν χώρο στέρησης, ανεπάρκειας αλλά και κινδύνου και βίας. Διατηρώντας, λοιπόν, αυτόν τον μύθο, τα μέσα ενημέρωσης μετατρέπουν σε θέαμα τη δράση των εμπόρων ναρκωτικών, που είναι οργανωμένοι σε «κομάντος» στις φαβέλες του Ρίο, και τις μάχες μεταξύ τους και μεταξύ αυτών και της αστυνομίας. Τη δεκαετία του ’80 η πώληση ναρκωτικών ουσιών, όπως η μακόνια και η κοκαΐνη, εντάθηκε σε αυτά τα μέρη και τα τελευταία 30 χρόνια η φιγούρα του εμπόρου ναρκωτικών, που ονομάζεται σε πολλές φαβέλες ο «αφέντης του λόφου», έφτασε στη σημερινή της μορφή. Οι «πόλεμοι», μεταξύ συμμοριών ή κομάντος ή μεταξύ αυτών και της αστυνομίας, σκοτώνουν ετησίως εκατοντάδες νέους μόνο στο Ρίο, στην πλειοψηφία τους μαύρους και φτωχούς, κατοίκους των φαβέλων. Αντίθετα από ό,τι πιστεύουν με ρομαντισμό κάποιοι, το οργανωμένο εμπόριο δεν είναι κίνηση πολιτικής αντίστασης των φτωχών. Παρόλη την αρχική σύνδεση των κομάντος με τους πολιτικούς κρατούμενους και τους φτωχούς φυλακισμένους της νησίδας Ίλια Γράντε στη διάρκεια των πιο σκληρών χρόνων της στρατιωτικής δικτατορίας, σήμερα πρόκειται για πόλεμο για τα σημεία πώλησης, έναν πόλεμο μεταξύ των αντίπαλων εμπόρων. Εκτός αυτού, το εμπόριο στη φαβέλα δημιούργησε, κυρίως από τη δεκαετία του ’90 και μετά, μια αυτόνομη κουλτούρα, με την ανάδειξη ενός ανδροκρατικού και αντάρτικου ήθους, το οποίο σε συνδυασμό με τη δυνατότητα απόκτησης καταναλωτικών αγαθών, δίνει σε αυτούς τους νέους ανθρώπους, μαζί με τα όπλα τους, πολλές φορές τελευταίας γενιάς, δύναμη και κοινωνική αναγνώριση. Το εμπόριο καταλήγει, λοιπόν, να γίνει μια εναλλακτική δυνατότητα επιβίωσης, εργασίας και κοινωνικής αποδοχής (το στίγμα τού να είσαι μαύρος, φτωχός και κάτοικος φαβέλας στην κοινωνία μας είναι πολύ ισχυρό και περιθωριοποιεί αφάνταστα όσους και όσες κατέχουν αυτά τα χαρακτηριστικά). Είναι σημαντικό να ξεκαθαρίσουμε, επίσης, ότι οι κάτοικοι της φαβέλας, γενικά, δεν είναι υπέρ του εμπορίου ναρκωτικών ούτε το θεωρούν εναλλακτική οδό για την απόκτηση υπηρεσιών και δομών που θα έπρεπε να παρέχονται από το κράτος. Αντίθετα, η σχέση με τους εμπόρους, παρότι πολλές φορές αυτοί είναι γεννημένοι και μεγαλωμένοι σε αυτά τα μέρη, είναι πολύ ασαφής και εμπεριέχει, αναπόφευκτα, φόβο και επιφυλακτικότητα. Η «παραδειγματική τιμωρία» των κατοίκων ή και ανθρώπων έξω από τις φαβέλες που συνδέονται με αυτήν την πραγματικότητα, επιβεβαιώνει τη δύναμη των εμπόρων, αναδεικνύοντας για τον υπόλοιπο τοπικό πληθυσμό την ανάγκη επιβίωσης και περιορίζοντας τις δυνάμεις κινητοποίησης και οργάνωσης του πληθυσμού της φαβέλας. Οι τιμωρίες μπορούν να είναι από απλές λεκτικές προειδοποιήσεις μέχρι εκτέλεση με συνοπτικές διαδικασίες ή ύστερα από βασανιστήρια.
Το εμπόριο ναρκωτικών, ωστόσο, δεν μεταφράζεται στη μοναδική εναλλακτική λύση για τους νέους ή για το σύνολο του πληθυσμού στις φαβέλες. Αν, από το ’90 η δύναμή του γίνεται ακόμη μεγαλύτερη και πιο ορατή σε όλη την πόλη, σε αυτή τη δεκαετία, επίσης, πολλαπλασιάζονται τα λεγόμενα «κοινωνικά προγράμματα», που δημιουργούνται από τους ίδιους τους κατοίκους ή υλοποιούνται από εξωτερικούς φορείς (θρησκευτικούς, μη κυβερνητικούς ή συνδεδεμένους με την κυβέρνηση). Η «κρίσιμη» ή «επικίνδυνη», σύμφωνα με τους κατοίκους και τους φορείς, κατάσταση, δικαιολογεί την ανάγκη προγραμμάτων ή δράσεων που συνιστούν εναλλακτικές λύσεις για την τοπική κοινωνία. Οι πιο κοινές, ή, τουλάχιστον, οι πιο ορατές, είναι αυτές που συνδέονται με τον πολιτισμό και τον αθλητισμό. Αυτές έχουν και τη μεγαλύτερη συμμετοχή. Τα «προγράμματα» αυτά, σχετίζονται γενικά, με τη διαχείριση πόρων και τη δυνατότητα απασχόλησης, κάτι που, συνήθως, φέρνει στην επιφάνεια συγκρούσεις που υποβόσκουν και που εκδηλώνονται γύρω από τη διεκδίκηση αυτών των αγαθών. Είναι πολλά τα παραδείγματα παρόμοιων προγραμμάτων και δράσεων και είναι αλήθεια ότι έχουν αναδειχθεί σε μια σημαντική εναλλακτική λύση, που, εκτός από το ότι φέρνουν οικονομικούς πόρους και αναγνώριση στις φαβέλες, βοηθούν στη μείωση των στερεοτύπων που σχετίζονται με αυτούς τους χώρους. Για τα παιδιά και τους νέους, οι άνθρωποι που εμπλέκονται σε αυτές τις πρωτοβουλίες αποτελούν ένα αντιστάθμισμα στη λογική του εμπορίου ναρκωτικών. Η δύναμη της θρησκείας σε αυτούς τους χώρους, κυρίως της νεοπεντηκοστιανής εκκλησίας, αποτελεί ξεχωριστό κεφάλαιο και είναι αντικείμενο μεγάλου στοχασμού. Παρά την ιστορική δύναμη της καθολικής εκκλησίας και της επιρροής της στην οργάνωση των φαβέλων, οι νεοπεντηκοστιανές εκκλησίες τις τελευταίες δεκαετίες πολλαπλασιάζονται και αποτελούν μια πιθανή εναλλακτική για πολλές και πολλούς κατοίκους που, διόλου περίεργο, συνδέουν τη θρησκεία με την πολιτική.
Τελειώνοντας, είναι σημαντικό να ειπωθεί ότι οι φαβέλες, παρά την πολύ προβληματική τους σχέση με την επίσημη πόλη, πάντα παράγουν μορφές πολιτιστικής έκφρασης που καθορίζουν την ταυτότητα του Ρίο ντε Ζανέιρο. Στο παρελθόν, σημαντικοί τραγουδιστές σάμπας ζούσαν στις φαβέλες. Σε ακαδημαϊκά κείμενα και στίχους τραγουδιών πολλοί είναι αυτοί που λένε ότι η σάμπα γεννήθηκε στους λόφους. Οι σχολές σάμπας έχουν την έδρα τους, μέχρι σήμερα, σε αυτούς τους χώρους. Πιο πρόσφατα, το «φανκ καριόκα»3 αναδύθηκε κυρίως στις φαβέλες και σε λαϊκά μέρη και από εκεί κατέληξε να ενσωματωθεί από τα μέσα ενημέρωσης και από άλλες κοινωνικές τάξεις. Αυτό που παράγεται στις φαβέλες του Ρίο καταλήγει αργά ή γρήγορα να ενσωματωθεί από την υπόλοιπη πόλη και δημιουργεί στους κατοίκους της μια ενιαία ταυτότητα. Ως ένα είδος απάντησης στη μη ανεκτικότητα του κράτους και της πόλης απέναντι στις φαβέλες, οι κάτοικοί τους δημιουργούν αυτό που, λίγο καιρό αργότερα, λανσάρεται ως το «πρόσωπο του Ρίο».

μετάφραση: Ματούλα Παπαδημητρίου,
"αλάνα", τ.1, αφιέρωμα στις γειτονιές των φτωχών



Την Κυριακή 28 Ιανουαρίου, στις 6. μ.μ.
στο Στέκι Μεταναστών, Τσαμαδού 13, Εξάρχεια

η Λούσια Σκρομόφ
κουβεντιάζει μαζί μας για το σύγχρονο πρόσωπο
των κοινωνικών και πολιτικών κινημάτων στη Βραζιλία

• βραζιλιάνικες γύσεις
• έκθεση χειροτεχνιών από τους ιθαγενείς Γουαρανί
• προβολή σλάιτς
• έκθεση ζωγραφικής
• βραζιλιάνικη μουσική



Η Λούσια Σκρομόφ είναι ιστορικό στέλεχος της Αριστεράς της Βραζιλίας, με δράση από το '68 ενάντια στη δικτατορία. Φυλακίστηκε και βασανίστηκε από τη στρατιωτική δικτατορία, έζησε χρόνια στην παρανομία και την εξορία. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Κόμματος των Εργαζομένων (ΡΤ) της Βραζιλίας.
Σήμερα δραστηριοποιείται στην Επιτροπή Υποστήριξης Κινημάτων της Λατινικής Αμερικής, στον Μπολιβαριανό Κύκλο του Σάο Πάουλο και στην Ομάδα Στήριξης του Συνεταιρισμού Αστέγων «Κάρλος Λαμάρκα», στο Οσάσκο του Σάο Πάουλο.

Συνεργάζεται με το Κίνημα των Χωρίς Στέγη και το Κίνημα των Χωρίς Γη MST), με ανεξάρτητες οργανώσεις που δουλεύουν σε παραγκουπόλεις και με ιθαγενικές εθνότητες, όπως οι Γουαρανί (Σάο Πάολο) και οι Ξαβάντε (Μάτο Γρόσο). Ίδρυσε και συμμετέχει ενεργά στην Επιτροπή Αλληλεγγύης «Όλοι και όλες για την Αϊτή», όπου ταξιδεύει συχνά.


Posted by...απλή ακτιβίστρια at 2:41 μ.μ. 3 comments  

Οι επαναστάτες της Οαχάκα - NET 22/01/2006 23.00








Αυτό το δελτίο τύπου καθώς και το φωτογραφικό υλικό μας ήρθαν με e-mail από την εκπομπή της ΝΕΤ, ΕΞΑΝΤΑΣ που θα μεταδοθεί τη Δευτέρα 22 Ιανουαρίου στις 11.00μμ. Τους ευχαριστούμε πολύ και ελπίζουμε να δει αρκετός κόσμος τη συγκεκριμένη εκπομπή.


Tι θα μπορούσε να ωθήσει νοικοκυρές, φοιτητές, εργάτες, θρησκευόμενους, επιστήμονες, αγρότες, ιθαγενείς και μη ιθαγενείς, άνεργους, οργισμένους εφήβους και φιλήσυχα γεροντάκια, να βρεθούν πίσω από το ίδιο οδόφραγμα με μια πέτρα στο χέρι;

Τι θα μπορούσε να τους οδηγήσει στο να καταλάβουν την πόλη τους και να συζητούν όλοι μαζί σε ανοιχτές συνελεύσεις τη δημιουργία των νόμων και του Συντάγματος που θα ορίζει τη ζωή τους;

Τον Μάιο του 2006, 70.000 δάσκαλοι της Πολιτείας Οαχάκα του Μεξικού ξεκίνησαν μια ειρηνική διαμαρτυρία με αίτημα την αύξηση των πενιχρών μισθών τους και την αναβάθμιση των συνθηκών εκπαίδευσης. Ζητούσαν το κράτος να παρέχει στους ξυπόλυτους και υποσιτισμένους μαθητές τους παπούτσια ώστε να μπορούν να διασχίσουν τα βουνά για να φτάσουν στο σχολείο, και πρωινό γεύμα ώστε να μην ζαλίζονταν κατά τη διάρκεια του μαθήματος.

Ο κυβερνήτης της Πολιτείας Ουλίσες Ρουίς, αρνήθηκε να ικανοποιήσει τα αιτήματά τους και οι δάσκαλοι κήρυξαν απεργία διαρκείας. Έστησαν μια κατασκήνωση στην κεντρική πλατεία της Οαχάκα και από τις σκηνές τους άρχισαν να λειτουργούν και έναν ραδιοφωνικό σταθμό, το Ράδιο Τέντα. Ίσως και αυτή η διαμαρτυρία των δασκάλων να τελείωνε άδοξα όπως τόσες και τόσες άλλες. Η απόφαση όμως του Κυβερνήτη να τους διαλύσει με τη βία, υπήρξε η σπίθα μιας εξέγερσης που έμελε να αποκτήσει απρόσμενα χαρακτηριστικά…

Όταν, ένα ξημέρωμα του Ιουνίου, οι κάτοικοι της Οαχάκα είδαν πάνοπλους αστυνομικούς να επιτίθενται βάναυσα στους απεργούς, η οργή για την αστυνομική βαρβαρότητα και το αίσθημα αλληλεγγύης απέναντι στους δασκάλους, τους έκανε να αντιδράσουν… κάπως απρόσμενα:

Ξεχύθηκαν στους δρόμους, ενώθηκαν με τους απεργούς και μετά από οδομαχίες ωρών, ανακατέλαβαν την πλατεία απωθώντας τις αστυνομικές δυνάμεις.
Οι φιλήσυχοι κάτοικοι της Πολιτείας, που για πρώτη φορά στη ζωή τους γνώρισαν την οσμή των δακρυγόνων, απαίτησαν αμέσως την παραίτηση του Κυβερνήτη.
Του τα είχαν άλλωστε μαζεμένα.
Το 2004 «εξελέγη» εν μέσω καταγγελιών για νοθεία, ακολούθησαν καταγγελίες για άκρατο αυταρχισμό και απύθμενη διαφθορά…

Έτσι, νέοι και γέροι, νοικοκυρές και φοιτήτριες, αγρότες, εργάτες, επιστήμονες, άνεργοι, θρησκευόμενοι και μη, ενώνονται σε ένα κίνημα πρωτόγνωρο. Οι κοινότητες των ιθαγενών δηλώνουν αμέσως την συμμετοχή τους: Ιθαγενείς Μίχε καταλαμβάνουν ένα αστυνομικό τμήμα και καίνε τις στολές και των εξοπλισμό των αστυνομικών. Έπειτα, και οι κοινότητες των ιθαγενών Ζαποτέκων, ενώνονται με τους δασκάλους. Κι αφού το Ράδιο Τέντα καταστράφηκε, οι φοιτητές καταλαμβάνουν το ραδιόφωνο του Πανεπιστημίου, το Ράδιο Ουνιβερσιδάδ και εκπέμπουν από εκεί.

Τις επόμενες ημέρες, 365 λαϊκές οργανώσεις της Πολιτείας σχηματίζουν την ΑPPO, τη «Λαϊκή Συνέλευση του Λαού της Οαχάκα». Στην οργάνωση που αποφασίζει τα πάντα μέσω ανοιχτών συνελεύσεων, συμμετέχουν οι εκπαιδευτικοί, όλες σχεδόν οι κοινωνικές και συνδικαλιστικές οργανώσεις της Πολιτείας, τα ιθαγενικά συμβούλια και οι απλοί πολίτες. Δεν γίνονται όμως δεκτά τα κόμματα και οι κάθε είδους «ηγέτες».

Τα αιτήματα των εκπαιδευτικών περνούν σε δεύτερη μοίρα, η λαϊκή συνέλευση αποφασίζει «διαρκή αγώνα μέχρι να παραιτηθεί ο διεφθαρμένος Κυβερνήτης Ουλίσες Ρουίς και να βελτιωθούν οι συνθήκες ζωής στην Πολιτεία». Καταλαμβάνονται 22 κρατικά κτίρια, παραλύουν δρόμοι και εθνικές αρτηρίες...
Ο Κυβερνήτης, αρκείται στη δήλωση «τους Κυβερνήτες ο Θεός τους διορίζει, και μόνο ο Θεός τους καθαιρεί»!

Η Οαχάκα είναι μια από τις φτωχότερες και πιο υποβαθμισμένες Πολιτείες του Μεξικού, πολλοί μάλιστα από τους κατοίκους χρειάζονται πάνω από τρεις ημέρες περπάτημα μέσα από τα βουνά για να φτάσουν στην πρωτεύουσά της. Ο πληθυσμός της δεν ξεπερνά τα 3.5 εκατομμύρια, όταν όμως το καλοκαίρι οι εξεγερμένοι πραγματοποιούν πορεία διαμαρτυρίας, συμμετέχουν σε αυτήν πάνω από 800.000 πολίτες (1,5 εκατομμύριο σύμφωνα με άλλες πηγές).

Κι ενώ το Μεξικό ετοιμάζεται για τις εκλογές της κεντρικής πολιτικής του σκηνής, αυτές που θα αναδείξουν τον νέο Πρόεδρο της χώρας, είναι πλέον φανερό ότι «κάτι περίεργο συμβαίνει στην Οαχάκα».

Την 1 Αυγούστου νοικοκυρές κάνουν πορεία κραδαίνοντας κατσαρόλες. Μια ομάδα από τις νοικοκυρές-διαδηλώτριες κατευθύνεται προς το κτίριο της κρατικής τηλεόρασης. Είναι αγανακτισμένες με την σιωπή που επικρατεί στα Μέσα. Ζητούν να εμφανιστούν για λίγα λεπτά στην οθόνη προβάλλοντας τα αιτήματά τους. Τους το αρνούνται. Και οι νοικοκυρές καταλαμβάνουν τον σταθμό! Πολλές από αυτές δεν γνωρίζουν καν ανάγνωση, ούτε κουβέντα βέβαια για γνώσεις γύρω από τον χειρισμό των μηχανημάτων. Παρ’ όλα αυτά, εκπέμπουν τηλεοπτικό πρόγραμμα επί 21 ολόκληρες ημέρες. Προβάλουν εκπαιδευτικά προγράμματα και ντοκιμαντέρ, ανάμεσα στις ανακοινώσεις της APPO...

Όταν «άγνωστοι» πυροβολούν τις εγκαταστάσεις του τηλεοπτικού σταθμού, οι άοπλες γυναίκες που νιώθουν τις σφαίρες να περνούν ξυστά, αναγκάζονται να εγκαταλείψουν το κτίριο. Η απάντηση των πολιτών της Οαχάκα είναι ξανά άμεση: Μέσα σε δύο ώρες καταλαμβάνουν και τους 12 ραδιοφωνικούς σταθμούς που υπάρχουν στην πόλη τους.

Ακολουθεί… η γνωστή ιστορία:

Συλλήψεις και βασανισμοί.

Παρακρατικά «τάγματα θανάτου» περιφέρονται στην πόλη πυροβολώντας. Πολίτες «εξαφανίζονται» και ξένοι δημοσιογράφοι δολοφονούνται στους δρόμους μέρα μεσημέρι…
Και η επιδρομή της Ομοσπονδιακής Αστυνομίας που καταλαμβάνει την κεντρική πλατεία της πόλης και παρκάρει εκεί τα θωρακισμένα οχήματά της. Οι αστυνομικοί επιτίθενται από ξηράς και αέρος στο κατειλημμένο Πανεπιστήμιο της πόλης. Μέρες και νύχτες που θυμίζουν τον ελληνικό Νοέμβρη του ’73...

Ακολουθεί όμως και… μια όχι και τόσο αναμενόμενη ιστορία:

Το κίνημα παραμένει ενωμένο, χωρίς αρχηγούς και κομματική καθοδήγηση. Στις αρχές του Νοέμβρη μάλιστα, το Κογκρέσο της APPO (Constitutive Congress of APPO) συζητά σε ανοιχτή συνέλευση τη διαδικασία για τη δημιουργία Συντάγματος και νόμων που θα καθορίζουν τη ζωή στην εξεγερμένη Πολιτεία.
Όλοι δηλώνουν αποφασισμένοι να μην υποχωρήσουν αν δεν παραιτηθεί ο Κυβερνήτης. Οι κάτοικοι στήνουν 2.000 οδοφράγματα στους δρόμους τους…

Από τα τέλη του Νοέμβρη και έπειτα, πολίτες βγαίνουν στην παρανομία, κρύβονται σε εκκλησίες, στα βουνά, σε γειτονικές Πολιτείες…

Σύμφωνα με την APPO, μέχρι σήμερα, 17 άνθρωποι δολοφονήθηκαν και 304 συνελήφθησαν. Οργανώσεις Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων δημοσιοποιούν 291 τεκμηριωμένες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (ηλεκτροσόκ στα γεννητικά όργανα, στα πέλματα των ποδιών, χτυπήματα, σεξουαλική βία, σπασμένα κόκαλα…). Σύμφωνα όμως με τους πολίτες της Οαχάκα, «τίποτε δεν έχει τελειώσει»…

Μια από τις σπάνιες στην ιστορία λαϊκές εξεγέρσεις συνέβη, και ίσως συμβαίνει ακόμη, στον Μεξικάνικο Νότο.
Ο Γιώργος Αυγερόπουλος, ταξίδεψε με το συνεργείο του Εξάντα στην «ακυβέρνητη πολιτεία» για να ανακαλύψει τι είναι αυτό που, στην αυγή του 21ου αιώνα, κατάφερε να κάνει ανθρώπους που τους χωρίζουν τόσα, να ενωθούν σε ένα κίνημα χωρίς ηγέτες, αρχηγούς και κομματικές καθοδηγήσεις. Και παρουσιάζει ένα ντοκιμαντέρ για τα όσα πολύ σοβαρά συνέβησαν στη φλεγόμενη Οαχάκα, και πέρασαν στα ψιλά των εφημερίδων και των τηλεγραφημάτων των διεθνών πρακτορείων ειδήσεων.

Διαβάστε επίσης στην ιστοσελίδα του Εξάντα:

- Το χρονικό της εξέγερσης μέρα με την ημέρα.

- Γιατί συνέβη στην Οαχάκα;

Μια οικονομική και κοινωνική ανάλυση για τα αίτια της εξέγερσης.

- Οι Ζαπατίστας και η Οαχάκα.

Μια αναφορά στα δύο κινήματα που έγιναν ένα.

- Η Δημοκρατία στη χώρα των σομπρέρος.

Μια σύντομη ματιά στην σύγχρονη πολιτική ιστορία του Μεξικού.

- «Μου είχαν κολλημένο το όπλο στο κεφάλι, πατούσαν τη σκανδάλη κι έλεγαν θα με

σκοτώσουν…», συνέντευξη με τον δάσκαλο Ερανχέλιο Μεντόσα, έναν από τους

εκατοντάδες που συνελλήφθησαν και βασανίστηκαν.

- «Καταγράψαμε εκατοντάδες κατάφωρες και βίαιες καταπατήσεις των ανθρωπίνων

δικαιωμάτων και της Συνταγματικής νομιμότητας…», συνέντευξη με την δικηγόρο

και εκπρόσωπο της Μεξικάνικης Ένωσης για την Υπεράσπιση των Ανθρωπίνων

Δικαιωμάτων Γέσικα Σάντσεζ Μάγια, εναντίον της οποίας εκκρεμεί ένταλμα

σύλληψης.


Ακόμη:

Δείτε φωτογραφίες από την εξέγερση της Οαχάκα και συμμετέχετε στη συζήτηση που θα ανοίξει στο φόρουμ του Εξάντα.

OI EΠΑΝΑΣΤΑΤΕΣ ΤΗΣ ΟΑΧΑΚΑ

Ένα ντοκιμαντέρ από την ομάδα του Εξάντα και τον Γιώργο Αυγερόπουλο

Αφήγηση / Σενάριο / Σκηνοθεσία: ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΥΓΕΡΟΠΟΥΛΟΣ

Επιμέλεια / Συντονισμός Έρευνας: ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΚΑΠΑΡΟΥΔΑΚΗΣ

Editing Director: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ

Διεύθυνση / Οργάνωση Παραγωγής: ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΣΚΟΥΜΠΡΗ

Διεύθυνση Φωτογραφίας: ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΥΓΕΡΟΠΟΥΛΟΣ

Έρευνα / Οργάνωση θέματος: ΓΙΑΝΝΑ ΔΕΛΑΤΟΛΑ

Μοντάζ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ, ΜΕΛΕΤΗΣ ΠΟΓΚΑΣ

Γυρισμένο επι τόπου από τους:

Κάμερα 1 / Ήχος: ΓΙΑΝΝΗ ΑΥΓΕΡΟΠΟΥΛΟ, Κάμερα 2 / Έρευνα: ΓΙΩΡΓΟ ΑΥΓΕΡΟΠΟΥΛΟ

Κάμερα 3 / Stills: ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΣΚΟΥΜΠΡΗ

Κείμενα Ιστοσελίδας: ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΚΑΠΑΡΟΥΔΑΚΗΣ, ΜΑΡΙΛΙΖΑ ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟYΛΟΥ, ΓΙΑΝΝΑ ΔΕΛΑΤΟΛΑ

Mουσική: Cansiones a la lucha, Resistencia Oaxaquena, Τραγούδια του κινήματος της Οαχάκα

Πηγές Αρχειακού Υλικού: JILL IRENE FREIDBERG, ΑPPO

Μεταφράσεις: ΜΑΝΩΛΗΣ ΦΥΛΑΚΤΙΔΗΣ, ΓΙΑΝΝΑ ΔΕΛΑΤΟΛΑ, ΑΝΝΑ ΧΟΛΟΓΟΥΕΗ

Κατασκευή ιστοσελίδας: ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΥΜΕΣΩΝ ΕΡΤ Online

Γραφικά: ΣΑΚΗΣ ΠΑΛΠΑΝΑΣ, Κατασκευή σήματος: ONYX, Ηχητική επεξεργασία: ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΞΕΒΑΝΗΣ, Τεχνική υποστήριξη: ΑΝΔΡΕΑΣ ΣΟΥΛΙΟΣ

Μια παραγωγή της SMALL PLANET, Για την ΝΕΤ © 2006 – 2007

Posted by...Unknown at 11:52 μ.μ. 10 comments  

Όταν η CIA "αγάπησε" τη Λατινική Αμερική, Part ΙVa (οf VI)

Το φιάσκο στον κόλπο των Χοίρων δεν σήμανε όπως πολλοί πιστεύουν τον τερματισμό αλλά την αφετηρία της αποφασιστικότητας του Κένεντυ προκειμένου να κλείσει το θέμα του κινδύνου για τις ΗΠΑ που άκουγε στο όνομα Fidel Castro - η στιγμή που ο Κάστρο έπαψε πια να αποτελεί εχθρό κληρονομημένο από την εποχή διακυβέρνησης Άιζενχάουερ. Το ζητούμενο για τον Κέννεντυ, όταν στράφηκε στον στρατηγό Maxwell Taylor τον Απρίλιο του 1961, δεν ήταν να μετακυλήσει το βάρος της ευθύνης για την αποτυχία αλλά να διαπιστωθούν ποια ήταν τα λάθη και οι παραλείψεις που οδήγησαν σ' αυτήν. Στόχος; Η επόμενη επιχείρηση στην Κούβα να μην έχει την ίδια κατάληξη.

Ο στρατηγός Taylor, γνωρίζοντας καλά την εμμονή του Κέννεντυ σε μη-συμβατικές και περιορισμένης έκτασης συρράξεις, πρότεινε την μετακίνηση μάχιμων δυνάμεων από το Βιετναμ στην Λατινική Αμερική. Μετά την εγκατάσταση του Taylor στον Λευκό Οίκο στις 4 Ιουλίου 1961, ως εκπρόσωπου πια του προέδρου επί στρατιωτικών υποθέσεων, δημιουργήθηκε το τμήμα Counter Insurgency (CΙ) τα μέλη του οποίου άρχισαν να συναντώνται τακτικά από το φθινόπωρο του ίδιου έτους.

Η πρώτη υπόθεση που η ομάδα ανέλαβε να διευθετήσει δεν ήταν άλλη από αυτήν της Κούβας. Ήδη από το 1961, όμως, η CIA είχε ενεπλακή στο Βιετνάμ και το Λάος υπό την ηγεσία του σταθμάρχη της στη Σαϊγκόν, William Colby. Η Κούβα παρ' όλ' αυτά αποτελούσε το πρωτο μέλημα του Κέννεντυ. Για το λόγο αυτό συστήθηκε ο ειδικός τόμεας SGA (Special Group Augmented) και υπό την καθοδήγηση του ταγματάρχη Edward G. Lansdale ξεκίνησε η επιχειρήση Mongoose που στόχο θα είχε την ανατροπή του Κάστρο. Καμμία επιχείρηση της κυβέρνησης Κέννετυ δεν έμεινε τόσο μακρυά από τα φώτα της δημοσιότητας, ούτε έτυχε τόσο στενής προσωπική επίβλεψης από τα δύο αδέρφια John και Robert (ιδίως από τον τελευταίο) όσο η επιχείρηση Mongoose. Αυτό μαρτυρούσε άλλωστε και η επιλογη του επικεφαλής της επιχείρησης. Ο Lansdale δεν ήταν τυχαία επιλεγμένο πρόσωπο. Στο βιογραφικό του σημειωνόταν πλούσια πολεμική δράση σε Φιλιππίνες και Βιετνάμ, όπου είχε πολλάκις βοηθήσει τον Νgo Dihn Diem να επιβάλλει την απόλυτη κυριαρχία του στη χώρα, ενώ ήταν γνωστός και για τις ικανότητες του σε τακτικές "ανορθόδοξου πολέμου".

H σημασία της όλης επιχειρήσης δεν άργησε να γίνει εμφανής. Σε ένα από τα πρώιμα στάδια της, ο Sam Halpern, αξιωματούχος της CIA που λάμβανε μέρος στον σχεδιασμό της, ρώτησε τον Lawrence Houston, ειδικό σύμβουλο της CIA, αν και κατά πόσο η επιχείρηση ήταν νόμιμη. Επεσήμανε μάλιστα οτι η επιχείρηση στον Κόλπο των Χοίρων είχε οργανωθεί εκτός Ηνωμένων Πολιτειών προκειμένου να αποφευχθούν, τουλάχιστον εν μέρει, παραβιάσεις της Συνθήκης Ουδετερότητας, που απαγόρευε ρητά επιθέσεις σε ξένους στόχους από αμερικανικό έδαφος. Τώρα, όμως, η επιχείρηση Mongoose είχε ως κέντρο και βάση της το Μαϊάμι. Δεν ήταν αυτό αντίθετο με τη συνθήκη; Ο Χιούστον απάντησε πως όχι: αν ο πρόεδρος των ΗΠΑ και ο Γενικός Εισαγγελέας της χώρας ισχυρίζονται πως όλα είναι εντάξει, τότε όλα είναι εντάξει.

Οι επιτετραμμένοι ωστόσο εκείνου του τμήματος της CIA που είχε αναλάβει την υπόθεση της Κούβας και που είχε οργανωθει προσωπικά από τον ίδιο τον Helms, ήταν ιδιαίτερα ανήσυχοι και ταραγμένοι με το μέγεθος της επιχειρήσης. "Πώς;" ρωτούσαν. "Δεν έχουμε στα χέρια μας κανένα πλεονέκτημα. Δεν έχουμε καν ιδέα τι συμβαίνει στην Κούβα!"

Πράγματι, παρά την εμμονή που ο Λευκός Οίκος έδειχνε, η επιχείρηση Mongoose έμοιαζε να προχωρά με προχειρότητα. Ενδεικτικά, το αρχικό σχέδιο του στρατηγού Lansdale περιελάμβανε την σταδιακή κλιμάκωση της έντασης στο εσωτερικό της Κούβας με τη δημιουργία μιας αντιπολιτευόμενης στον Κάστρο δύναμης. Η κλιμάκωση θα συνοδευόταν από συγκρούσεις των δυνάμεων του Κάστρο με ομάδες αντάρτικού και εν τέλει θα οδηγούσε στο ξέσπασμα εμφύλιας σύρραξης στο εσωτερικό της χώρας. O Lansdale φαντασιωνόταν μια πορεία προς την Αβάνα, πορεία θριάμβου, ανάλογη με κείνη που τρία χρόνια πριν ο Κάστρο είχε ακολουθήσει.

Οι ελπίδες ωστόσο του Lansdale για την πραγματοποίηση ενός τέτοιου σεναρίου γρήγορα αποδείχτηκαν φρούδες. Όταν η CIA κατόρθωσε να διοχετεύσει στο νησί πράκτορες της οι οποίοι κατάφεραν να στρατολογήσουν κάποιους λιγοστούς κατοίκους των αγροτικών περιοχών, οι πληροφορίες που συνελέγησαν και μεταφέρθηκαν στον Lansdale δεν ήταν καθόλου ενθαρρυντικές: το ενδεχόμενο γενικευμένης εξέγερσης των κατοίκων του νησιού ήταν μηδαμινό έως ανύπαρκτο.

Για τον λόγο αυτό, μετά τους πρώτους μήνες, τα μέσα και η φύση της επιχείρησης Mongoose σταδιακά μεταβλήθηκαν. Τα σχέδια για τη δημιουργία αντιστασιακών ομάδων αντικαταστάθηκαν από σειρά σαμποτάζ, περιορισμένες αλλά αιφνιδιαστικές επιδρομές παραστρατιωτικών σε αγροτικές περιοχές και απόπειρες αποσταθεροποίησης της κουβανικής οικονομίας. Εκείνη τη χρονιά σημειώνεται πληθώρα περιστατικών δολιοφθοράς, όπως για παράδειγμα δηλητηριασμένα φορτία ζάχαρης που ήταν προς εξαγωγή σε χώρες τις Νοτίου Αμερικής, κυκλοφορία πλαστών χαρτονομισμάτων, διανομή ψευδών δελτίων τροφίμων και άλλα. O ίδιος ο Robert Kennedy έδειχνε να έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για όλες αυτές τις δραστηριότητες των παραστρατιωτικών ομάδων που ήλεγχε η CIA στο κουβανικό έδαφος. Χαρακτηριστική ήταν η ενάργεια που έδειξε για την καταστροφή των ορυχείων χαλκού στην περιοχή Matahambre, στα δυτικά του νησιού. Φέρεται πως επανειλημμένα τηλεφωνούσε στο γραφείο του Lansdale για να μάθει κάθε καινούργια εξέλιξη σχετικά με την υπόθεση αυτή. Τελικά, τα ορυχεία της Matahambre ποτέ δεν κατστράφηκαν παρά τις τρείς εκτεταμένες επιθέσεις παραστρατιωτικών. Άλλες όμως ενέργειες, όπως χτυπήματα σε μονάδες επεξεργασίας ζάχαρης, εγκαταστάσεις αποθήκευσης πετρελαίου ήταν πολύ περισσότερο επιτυχείς. Εν τούτοις, οι επιτυχημένες αυτές ενέργειες απείχαν πολύ από το να επιφέρουν σοβαρούς τριγμούς στην κουβανική οικονομία ακόμα και σε μια περίοδο που ήταν ιδιαίτερα αδύναμη, αμέσως μετά την λαϊκή επανάσταση.

Είναι αξιοσημείωτο πως κάθε επιχείρηση των ΗΠΑ που στρεφόταν εναντίον του Κάστρο παρουσίαζε πάντα έλλειμα αποτελεσματικότητας και σχεδιασμού. Οι δυνάμεις, για παράδειγμα, που συμμετείχαν στην εισβολή στον Κόλπο των Χοίρων παραήταν μαγάλες για να μη γίνουν αντιληπτές από τον αμυντικό μηχανισμό της Κούβας και την ίδια στιγμή παραήταν μικρές για να σημειώσουν κάποια νίκη απέναντι στον ετοιμοπόλεμο στρατό του Κάστρο. Αντίστοιχα, η επιχείρηση Mongoose καθ' όλη τη διάρκεια του 1962 δεν κατάφερε να πετύχει τίποτα παραπάνω από την συλλογή πληροφοριών σχετικών με την κατάσταση στο νησί. Ακολούθως, όταν στα 1963 πέρασε σε επίπεδο εκτελεστικό, όποιες ενέργειες σημείωσαν επιτυχία, δύσκολα θα μπορούσαν να διασαλεύσουν την αρχή του Κάστρο. Τα σχέδια του Lansdale για μια θριαμβευτική πορεία προς την Αβάνα, δεν αποδεικνύονταν τίποτα παραπάνω από όνειρα θερινής νυκτός. Ο Desmond Fitzgerald που τον διαδέχτηκες στα 1963, έφερε μαζί του τον έναν άλλο τρόπο αντιμετώπισης του προβλήματος: την εκτέλεση του Κάστρο.

Πριν συμβεί αυτό όμως, ο Lee Harvey Oswald πρόλαβε να εκτελέσει τον Κέννετυ στις 22 Νοεμβρίου 1963 στο Ντάλας. Μετά τον θάνατο του Κέννεντυ, η επιχείρηση Mongoose άρχισε να ξεθωριάζει ώσπου στα 1965 τερματίστηκε οριστικά. Ο νεός πρόεδρος Lyndon Johnson ποτέ δεν ασχολήθηκε τόσο σοβαρά με το ζήτημα της Κούβας όσο ο προκάτοχός του.

Ένα χρόνο πριν, τον Μάρτιο του 1964, ο Desmond Fitzgerald, ως υπεύθυνος πια επι στρατιωτικών θεμάτων στο Δυτικό Ημισφαίριο, επισκεπτόταν τον σταθμό της CIA στο Μπουένος Άιρες. Σε μια συζήτηση που είχε με καποιους από τους αξιωματικούς είπε τα εξής:

If Kennedy had lived, I can assure you we would have gotten rid of Castro by last Christmas. Unfortunately, the new President isn't as gung-ho on fighting Castro as Kennedy was.
Αναφερόταν στα Χριστούγεννα του 1963. Τί επρόκειτο όμως να συμβεί ως εκείνα τα Χριστούγεννα που η δολοφονία του Κέννεντυ ανέβαλε;

Posted by...οι σκιές μιλάν at 7:47 μ.μ. 4 comments  

Νueva Canciόn Chilena - το χιλιάνικο Νέο Κύμα

Το μουσικό κίνημα που έγινε παγκοσμίως γνωστό
ως Nuena Canciόn Chilena (χιλιάνικο Νέο Κύμα)
γνώρισε την ακμή του στη Χιλή τη δεκαετία 1964-1973
και, στη συνέχεια, έγινε παγκόσμια γνωστό στα χρόνια της εξορίας.

Οι ρίζες του χιλιάνικου Νέου Κύματος

Το χιλιάνικο Νέο Κύμα ουσιαστικά γεννήθηκε στην Αργεντινή από τον Αταουάλπα Γιουπάνκι, ο οποίος ερεύνησε και δημιούργησε φολκλορική μουσική βασισμένη στις μουσικές των ιθαγενών της χώρας του. Απ’ αυτόν εμπνεύστηκαν δυο μεγάλες γυναίκες μουσικοί της Χιλής, η Βιολέτα Πάρρα και η Μαργκότ Λογιόλα, που έθεσαν τις βάσεις για τη δημιουργία της Νουέβα Κανσιόν.
Η Μαργκότ Λογιόλα, σπουδαία λαϊκή τραγουδίστρια, μελέτησε τη δεκαετία του 1950 τη μουσική των Μαπούτσε και των ιθαγενών του νησιού τού Πάσχα, δυο μουσικά ρεύματα εντελώς διαφορετικά από τα συνηθισμένα της Χιλής. Αργότερα δίδαξε αυτή τη μουσική στο Πανεπιστήμιο της Χιλής και στο Ινστιτούτο Μουσικών Ερευνών. Ίδρυσε δύο πρωτοπόρα μουσικά σχήματα, αρχικά τους Μιγιαράι και αργότερα τους Κουνκουμέν με επικεφαλής τον Ρονάλντο Αραγκόν και μέλος τον Βίκτορ Χάρα.
Ψυχή όμως του Νέου Κύματος ήταν η Βιολέτα Πάρρα, η οποία τη δεκαετία του 1950 μελέτησε τη μουσική των αγροτών του νότου της Χιλής, των καμπεσίνος.
Τότε, η ολιγαρχία, μέσω του ραδιοφώνου, ήθελε να περάσει ως εθνική κουλτούρα τα τραγούδια των ραντσέρος (ιδιοκτητών γης), μια μουσική αντιδραστική, που υμνεί τους πλούσιους γαιοκτήμονες και φαλλοκρατική, με τον άντρα αφέντη και τη γυναίκα υποταγμένη. Η Βιολέτα πίστευε ότι η μουσική δεν είναι δείγμα εθνικής υπερηφάνειας αλλά επικοινωνία με τον εαυτό μας. Στράφηκε προς τη μουσική των απλών χωρικών γιατί πίστευε ότι οι μεγάλες πόλεις, και κυρίως οι πρωτεύουσες, ήταν διεφθαρμένες από την κουλτούρα των γιάνκις. Στα τραγούδια της επικρατεί μια θαυμάσια ισορροπία ανάμεσα στο απλό και το σύνθετο και κατάφερε να δώσει μια φοβερή ώθηση στο λαϊκό φολκλορικό τραγούδι. Τα τραγούδια της (πιο γνωστό το Gracias a la Vida) θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν νεοφολκλορικά και ήταν η πιο έντεχνη μορφή του χιλιάνικου τραγουδιού. Κατάφερε να βάλει στα απλά τραγούδια των καμπεσίνος τη χροιά της κοινωνικής επανάστασης εκείνων των χρόνων.

Η επίδραση των παρισινών καφέ

Το 1960 η Βιολέτα Πάρρα με τα δυο παιδιά της, τον Άνχελ και την Ισαμπέλ, μετά από ένα συνέδριο των κομουνιστικών νεολαιών στη Φινλανδία, εγκαθίστανται στο Παρίσι. Η ίδια δίνει συναυλίες και τα παιδιά σπουδάζουν μουσική. Παράλληλα, συμμετέχουν σε διεθνείς μουσικές συναντήσεις σε διάφορα καφέ που ανθίζουν στην ακμή της γαλλικής Νουβέλ Βαγκ. Εκεί συνειδητοποιούν ότι το χιλιάνικο φολκλόρ είναι αρκετά περιορισμένο και ότι πρέπει να αναζητήσουν νέες μορφές κυρίως από τη μουσική των Άνδεων.
Τότε ο Σαλβαδόρ Αγιέντε τους καλεί στη Χιλή για να λάβουν μέρος στην προεκλογική καμπάνια του 1964. Δέχονται την πρόσκληση, οι εκλογές χάνονται, αλλά γεννιέται το Νέο Κύμα.

Η «Παρέα των Πάρρα»

O Άνχελ και η Ισαμπέλ Πάρρα ιδρύουν το 1964 στο κέντρο του Σαντιάγο την «Παρέα των Πάρρα» (Peña de los Parra), ένα εργαστήρι μουσικής δημιουργίας και άλλων μορφών τέχνης. Εκεί μαζεύονται αρκετοί μουσικοί, ψάχνουν νέες φόρμες έκφρασης, μελετούν τη μουσική των Άνδεων και βάζουν στο έντεχνο τραγούδι τα μουσικά όργανα των ιθαγενών της περιοχής (Αϊμάρα, Μαπούτσε και Κέτσουα) τσαράγκο, κένα και σαμπόνια. Επίσης χρησιμοποιείται το κουάτρο (Εκουαδόρ) και το καχόν (Περού).

Μια, δυο, τρεις… πολλές «παρέες»

Ακολούθησε ένα κύμα από «παρέες» στη Χιλή με κυριότερες την «παρέα της Αρχιτεκτονικής» του Βαλπαραΐσο, με τμήματα μουσικής και χορού όπου γεννήθηκαν οι Κιλαπαγιούν και την «παρέα του Πολυτεχνείου» του Σαντιάγο, όπου γεννήθηκαν οι Ίντι Ιλιμάνι (Inti Illimani) και δίδασκε μουσική ο Βίκτορ Χάρα. Το Νέο Κύμα έχει πια γεννηθεί. Έχει τους δημιουργούς της, τους ερμηνευτές της, τα μουσικά της όργανα, ακόμα και την ενδυμασία της, το πόντσο, που το γνωρίζουμε από τα εξώφυλλα των άλμπουμ του. Τα χρόνια 1965-1970 θεωρούνται η χρυσή εποχή του Νέου Κύματος, με τραγουδιστές τον Βίκτορ Χάρα, την Βιολέτα Πάρρα, τον Άνχελ Πάρρα και τον Ρονάλντο Αραγκόν, συγκροτήματα τους Ίντι Ιλιμάνι και τους Κιλαπαγιούν και μεγάλους συνθέτες τους Λουίς ΄Αβνις, Πατρίσιο Μανς, Οράσιο Σαλίνας και Σέρχιο Ορτέγα. Τον Μάρτιο του 1967 το Νέο Κύμα έχει την πρώτη μεγάλη απώλεια: αυτοκτονεί για αισθηματικούς λόγους η Βιολέτα Πάρρα.

Το Νέο Κύμα ως η μουσική έκφραση της Λαϊκής Ενότητας

Στα χρόνια εκείνα δημιουργείται η Λαϊκή Ενότητα (Unidad Popular) και το Νέο Κύμα γίνεται η μουσική της έκφραση από το 1967 ως το 1973. Ο Σέρχιο Ορτέγα συνθέτει το Venceremos (Θα νικήσουμε) και το El pueblo unido jamάs serά vencido (Λαός ενωμένος ποτέ νικημένος), που γίνονται οι ύμνοι της. Το Νέο Κύμα εκφράζει πλέον τον πολιτικό τρόπο σκέψης της Λατινικής Αμερικής εκείνη την εποχή. Ο Βίκτορ Χάρα συνθέτει δύο τραγούδια με έντονη αριστερή πολιτική χροιά, «Το δικαίωμα να ζεις ειρηνικά» για τον πόλεμο του Βιετνάμ και το «Τι χαρούμενες είναι οι εργάτριες».
Στα τέλη της δεκαετίας του 1960 γράφονται και λαϊκές καντάτες, όπως η «Λαϊκή καντάτα για τη Σάντα Μαρία του Ικίκε» από τον Λουίς ΄Αβνις, που αναφέρεται στη σφαγή 3.600 μεταλλωρύχων στο σχολείο της Σάντα Μαρία του Ικίκε κατά τη διάρκεια της μεγάλης απεργίας το 1907. Ο Άνχελ Πάρρα γράφει το «Ορατόριο για τον λαό».
Μετά την εκλογική νίκη του 1970, το Νέο Κύμα επισημοποιείται ως η μουσική έκφραση της αλλαγής και ως ο εκπρόσωπος της χιλιάνικης μουσικής στο κόσμο. Παράλληλα, ιδρύεται η δισκογραφική εταιρεία Ντικάπ (Dicap) που εκδίδει αποκλειστικά μουσική του Νέου Κύματος. Στη Χιλή φτάνουν μουσικοί από άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής, κυρίως από την Κούβα. Οι κυριότεροι από αυτούς είναι δύο εκπρόσωποι της κουβανέζικης Νουέβα Τρόβα (Nueva Trova - νέοι τροβαδούροι) οι Πάμπλο Μιλανές και Σίλβιο Ροντρίγκες. Παράλληλα, οι ΄Ιντι Ιλιμάνι και οι Κιλαπαγιούν ξεπερνούν τα όρια της Λατινικής Αμερικής και κάνουν περιοδείες στην Ευρώπη, κάνοντας το Νέο Κύμα όλο και δημοφιλέστερο. Στις αρχές του 1973 το Νέο Κύμα χάνει έναν ακόμα από τους ιδρυτές της: πεθαίνει ο Ρονάλντο Αραγκόν, ο τραγουδιστής των Κουνκουμέν.

Το πραξικόπημα και η δολοφονία του Βίκτορ Χάρα

Ακολουθεί το πραξικόπημα της 11ης Σεπτεμβρίου 1973. Η περίοδος των χιλίων ημερών της Λαϊκής Ενότητας πνίγεται στο αίμα. Στο Προεδρικό Μέγαρο, τη Μονέδα, η οποία βομβαρδίζεται από τα αεροπλάνα του Πινοτσέτ, αυτοκτονεί ο Αγιέντε και σε όλη τη Χιλή συλλαμβάνονται χιλιάδες αγωνιστές. Ο Βίκτορ Χάρα δολοφονείται στο κλειστό Στάδιο της Χιλής στις 15 Σεπτεμβρίου. Λίγες μέρες αργότερα πεθαίνει και ο ποιητής Πάμπλο Νερούδα και η κηδεία του γίνεται μια διαμαρτυρία, η τελευταία, κατά της φασιστικής χούντας. Η Χιλή γεμίζει στρατόπεδα συγκέντρωσης και τόπους βασανιστηρίων. Η δημοκρατία μπήκε στο γύψο για 16 χρόνια. Τι γίνεται όμως με το Νέο Κύμα;

Το Νέο Κύμα μετά το πραξικόπημα

Πολλοί έχουν την άποψη ότι το Νέο Κύμα πέθανε μαζί με τον Αγιέντε την 11η Σεπτεμβρίου του 1973. Άλλοι μιλούν για την επιβίωσή του σε δύο επίπεδα. Το ένα στην εξορία και το άλλο μέσα στη Χιλή, στις σκληρές συνθήκες της χούντας. Ας δούμε το καθένα χωριστά.

Το Νέο Κύμα στην εξορία

Η 11η Σεπτέμβρη βρήκε τους ΄Ιντι Ιλιμάνι σε περιοδεία στη Ρώμη, όπου και αποφάσισαν να παραμείνουν και να εγκατασταθούν, και τους Κιλαπαγιούν στο Παρίσι όπου αποφάσισαν και αυτοί να εγκατασταθούν. Ο Άνχελ Πάρρα συλλαμβάνεται και εξορίζεται στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Τσακαμπούκο (σε ένα εγκαταλειμμένο ορυχείο νιτρικού άλατος) στην έρημο της Ατακάμα και μετά από μερικά χρόνια απελαύνεται και βρίσκεται στο Παρίσι. Στο Παρίσι θα βρεθούν επίσης και άλλοι εκπρόσωποι του Νέου Κύματος μεταξύ των οποίων και ο Σέρχιο Ορτέγα. O Πατρίσιο Μανς εγκαταστάθηκε στην Ελβετία.
Εκεί συνεχίζουν με συναυλίες στις οποίες ακούγονται οι γνωστές επιτυχίες του Νέου Κύματος, ενώ τα νέα τραγούδια που γράφονται στην εξορία καταγγέλλουν την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Χιλή.

Το τραγούδι στη Χιλή του Πινοτσέτ

Η περίοδος 1973-1975 πρέπει να θεωρηθεί ως νεκρή περίοδος για το Νέο Κύμα. Η χούντα καταστρέφει και απαγορεύει ό,τι είναι σχετικό με αυτό: δίσκους, έντυπο υλικό, μουσικά όργανα (τσαράνγκο, σαμπόνια κ.ά.) ακόμη και το πόντσο. Στη διετία αυτή δύο σύνολα κλασικής μουσικής, το Μπαρόκο Αντίνο (Barroco Andino) και η Κάμαρα Τσίλε (Cάmara Chile), χρησιμοποιούν «περιθωριακά» για το καθεστώς όργανα, όπως τσαράνγκο, κένα και μπόμπο. Η αρχή για το Κάντο Νουέβο (Canto Nuevo) έχει γίνει.
Ακολουθεί η περίοδος 1975-1977. Επανεμφανίζονται τα όργανα των Άνδεων ενώ ανοίγουν κάποιες «παρέες». Σημαντικότερες η Κάσα Φολκλόρικα Δόνια Χαβιέρα και η Αντοφαγάστα. Το 1975 ιδρύεται η δισκογραφική εταιρία Αλιέρσε που κάνει παραγωγή δίσκων του Κάντο Νουέβο. Η αυστηρότατη λογοκρισία έκοβε όλα σχεδόν τα τραγούδια. Όμως, κατάφεραν να βγουν ορισμένα με αλληγορικό στίχο, που αγκαλιάστηκαν από τον κόσμο στις συναυλίες κυρίως, γιατί φοβόταν να αγοράσει τους δίσκους. Το 1977 δημιουργούνται οι Ορτίγα (Ortiga) και οι Ακελάρε (Aquelarre), που γράφουν τραγούδια για την Αλιέρσε αλλά δεν καταφέρνουν να πουλήσουν αρκετούς δίσκους. Έχουν όμως επιτυχία σε τακτικές συναυλίες που διοργάνωνε στο θέατρο Καρικόλα η Aλιέρσε, με φοιτητικό κυρίως ακροατήριο.
Το 1977 διοργανώνεται το φεστιβάλ Μεγάλη Νύχτα του Φολκλόρ (Gran Noche de Folclor), με μεγάλη προσέλευση κόσμου. Τη στιγμή που οι Ακελάρε στο τραγούδι τους Al Gautivo de Til Til επαναλαμβάνουν συνεχώς τη λέξη ελευθερία, το κοινό τους αποθεώνει. Το Κάντο Νουέβο έχει πια ενηλικιωθεί. Την ίδια χρονιά εμφανίζονται και οι Σαντιάγο δε Νουέβο Εξτρέμο (Santiago de Νuevo Εxtremo) από τέσσερις φοιτητές του Πανεπιστημίου της Χιλής, οι οποίοι χρησιμοποιούν ηλεκτρονικά και παραδοσιακά όργανα.
Τρίτη περίοδος 1978-1980. Οι Ορτίγα και οι Ακελάρε διαλύονται εξαιτίας δυσβάσταχτων οικονομικών προβλημάτων. Τρία μέλη των Σαντιάγο δε Νουέβο Εξτρέμο αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τη Χιλή αλλά αυτοί ανανεώνονται, γίνονται εξαμελές συγκρότημα και έχουν πλέον τον τολμηρό στίχο τού Λουίς λε Μπερτ. Χαρακτηριστικό το απόσπασμα από το τραγούδι

A mi ciudad (στην πόλη μου)
Στην πόλη μου πέθανε μια μέρα
ο ήλιος της άνοιξης.
Από το παράθυρο με συμβούλευσαν:
προχώρα, πάρε την κιθάρα σου.
Η φωνή σου θα είναι για όλους αυτούς
που κάποια μέρα είχαν
ιστορίες να διηγηθούν…

Οι καντόρες πομπλασιονάλες

Παράλληλα αναπτύσσεται το τραγούδι των Kαντόρες Πομπλασιονάλες (Cantores Poblacionales) που είναι δύσκολο να λογοκριθεί για δύο λόγους. Πρώτον, γιατί ερμηνεύεται στις φτωχογειτονιές, όπου ο στρατός της χούντας μερικές φορές φοβόταν να πάει και, δεύτερο, γιατί τα τραγούδια δεν γράφτηκαν σε δίσκους. Στα μπαρ και καφέ των πομπλασιόνες, των φτωχογειτονιών, οι ερμηνευτές έλεγαν τα τραγούδια των εξόριστων καλλιτεχνών και δικά τους. Η πλέον χαρακτηριστική εκπρόσωπος αυτής της κίνησης θεωρείται η Γκρισέλντα Νούνιες ή Λα Μπατουκάνα (La Batucana), που την ημέρα έπλενε πιάτα και το βράδυ τραγουδούσε. Στο τραγούδι της Nochebuena οι στίχοι είναι κάτι παραπάνω από συμβολικοί:

Όταν θα ξεκαθαρίσει η μέρα
και επιστρέψει ο ήλιος
με το φως και τη ζεστασιά του,
θα είναι ο λαός μου ευτυχισμένος
όπως ήταν, θυμάμαι,
πριν από μερικά χρόνια.
Θα μπορεί να λέει την αλήθεια
χωρίς φόβο, με φωνή καθαρή.
Όταν τραγουδήσει η καινούρια μέρα
το ελεύθερο και θαρραλέο τραγούδι της
με την επιδέξια φωνή της,
όλος ο λαός θα είναι αφέντης…

Καλλιτέχνες εντός και εκτός

Το Κάντο Νουέβο έχει αγκαλιάσει τους φοιτητές και τις φτωχογειτονιές, αλλά μέχρι το 1980 δεν ακούγεται σε ραδιόφωνο και τηλεόραση. Την περίοδο 1981-1982, όμως, που η χούντα περνάει σοβαρή οικονομική κρίση, αδυνατώντας να αγοράσει ξένες τηλεοπτικές παραγωγές στρέφεται στην εγχώρια παραγωγή. Τότε, σε ορισμένες εκπομπές βρίσκουν θέση και καλλιτέχνες του Κάντο Νουέβο.
Θα αναφερθούμε σε δύο συγκροτήματα, τους Ιγιαπού (Illapu) και τους Λος Μπλοπς (Los Blops). Και τα δύο πρωτοεμφανίστηκαν στο φεστιβάλ της Βίνια δελ Μαρ το 1973, λίγους μήνες πριν το πραξικόπημα. Οι Μπλομπς σχεδόν διαλύονται. Πολλά μέλη τους αυτοεξορίζονται με οδυνηρές αναμνήσεις από τη Χιλή. Δύο απ’ αυτούς συναντιούνται στο Εκουαδόρ και αποφασίζουν να ξαναγυρίσουν στη Χιλή, όπου σχηματίζουν ξανά τους Μπλομπς. Με στίχο πιο πολιτικοποιημένο από τον συνηθισμένο του Κάντο Νουέβο, σύντομα οι Μπλομπς τίθενται επικεφαλής του μουσικού κινήματος. Διαφορετική είναι η εξέλιξη των Ιγιαπού. Αυτοί παραμένουν στη Χιλή και είναι πολύ προσεκτικοί στις κινήσεις τους. Γενικά δεν προκαλούν το καθεστώς και κάνουν μια αξιόλογη καριέρα. Αυτό έχει ως συνέπεια να προσκαλούνται σε συναυλίες σε άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής και στην Ευρώπη, όπου μιλούν κατά του καθεστώτος. Έτσι, το 1981, ενώ βρίσκονται σε περιοδεία στην Ευρώπη, τους απαγορεύεται η επιστροφή στη Χιλή και εγκαθίστανται στο Μεξικό.
Το Νέο Κύμα επιστρέφει στη Χιλή και συμμετέχει στην εκστρατεία του ΟΧΙ
Το 1986, το δικαστήριο της Χιλής, εκδικάζοντας αγωγή της Ισαμπέλ Πάρρα, αποφασίζει την επιστροφή των εξόριστων καλλιτεχνών, γεγονός που εξοργίζει το καθεστώς που έχει, γενικά, αρκετές δυσκολίες επιβίωσης. Μερικοί εκπρόσωποι του Νέου Κύματος επιστρέφουν και στην καμπάνια για το δημοψήφισμα δίνουν, μαζί με το Κάντο Νουέβο, ένα ξεχωριστό μουσικό χρώμα, συμβάλλοντας στην επικράτηση του ΟΧΙ, που σηματοδοτεί και το τέλος της εποχής Πινοτσέτ. Ακολουθεί ο επαναπατρισμός και των υπόλοιπων καλλιτεχνών με συναυλίες και επανακυκλοφορία των παλιών και νέων κομματιών του Νέου Κύματος. Αναφέρουμε τέλος και τους Λος ΧαÀβας (Los Jaivas), που παίζουν μουσική των Άνδεων χρησιμοποιώντας ηλεκτρονικά όργανα, με καλύτερη δουλειά τους τη μελοποίηση του ποιήματος Αλτούρας δε Μάτσου Πίτσου (Alturas De Machu Pichu) του Πάμπλο Νερούδα.

Μιχάλης Ανιτσάκης
"αλανα", τ. 3, Νοέμβριος 2006

Οι φίλοι μας οι Napale,
Ένα από τα πιο γνωστά πολιτικοποιημένα
Μουσικά σχήματα της Χιλής
Στην επιστροφή τους από το Ιράν,
Κάνουν μια στάση στην Αθήνα
Και παίζουν μουσική στο Στέκι Μεταναστών.



Κυριακή 14 Ιανουαρίου 2007, στις 2.00 μ.μ.


στο Στέκι Μεταναστών, Τσαμαδού 13, Εξάρχεια

Posted by...απλή ακτιβίστρια at 12:24 μ.μ. 11 comments