Οι Ιστορίες Ανήκουν σε Όλους: Αφηγητές, πολλαπλότητες και η άρνηση της πνευματικής ιδιοκτησίας
Δευτέρα, Ιανουαρίου 29, 2007
…Έχουν περάσει σχεδόν 2 δεκαετίες από τότε που η «λογοκλοπή» (plagiarism) έπαψε να είναι συνώνυμη της «κλοπής» και έκανε τα πρώτα της βήματα ως το όνομα ενός χαλαρα συνδεδεμένου πνευματικού κινήματος. Ίσως κάποιοι να θυμούνται τα φεστιβάλ Λογοκλοπής , που έγιναν στο Λονδίνο και το Εδιμβούργο (το 1998 και το 1999). Από τότε είναι πια κοινοτοπία το να δηλώνεις ότι όλες οι νομοθεσίες που αφορούν την πνευματική ιδιοκτησία είναι απαρχαιωμένες και ανεπαρκείς, ότι η κουλτούρα και η πνευματική δημιουργία είναι πάντα συλλογικό προϊόν και διαδικασία. Κάθε λεπτό, αναρίθμητα παραδείγματα εμφανίζονται μπροστά στα μάτια μας, με πιο προφανές την οικονομία του δώρου και την αίσθηση κοινότητας που υποδηλώνονται στην προώθηση ανοιχτών συστημάτων και ελεύθερου λογισμικού.
Και παρόλα αυτά, οι νόμοι που ρυθμίζουν την πνευματική ιδιοκτησία δεν ήταν ποτέ τόσο αυστηροί, κατασταλτικοί και βλακώδεις: Καθημερινά δημιουργούνται διπλώματα ευρεσιτεχνίας για τα πάντα, από κοινές ενέργειες , όπως το να χρησιμοποιείς έναν φακό για να παίξεις με τη γάτα σου (US patent #5443036: «μια μέθοδος παρακίνησης γατών προς γυμναστική που συνίσταται στο να κατευθύνεις μια αόρατη ακτίνα που παράγεται από έναν φορητό μηχανισμό παραγωγής λέιζερ στο πάτωμα ή στον τοίχο ή σε άλλη μη ανακλαστική επιφάνεια πλησίον της γάτας και να μετακινείς στη συνέχεια την ακτίνα προκαλώντας έτσι την μετακίνηση του φωτεινού ειδώλου με ένα ακανόνιστο τρόπο, προκαλώντας το ενδιαφέρον της γάτας, ή άλλου ζώου με κυνηγητικό ένστικτο») ως ζώντα είδη που υπήρχαν στον πλανήτη από τις απαρχές του χρόνου. Αυτό δεν είναι παρά μια μορφή πολέμου, του καπιταλισμού ενάντια στη συλλογική ευφυΐα, της αυτοκρατορίας ενάντια στις πολλαπλότητες, εμάς του τρίτου πλανήτη από τον ήλιο ενάντια στα παράσιτα που καταστρέφουν τη ζωή και το περιβάλλον…
Πιστεύω ότι κάθε πνευματικός δημιουργός πρέπει να αντιπαρατεθεί στο κυρίαρχο καθεστώς της πνευματικής ιδιοκτησίας, ξεκινώντας από την δική του δουλεία. Μιλώ από την σκοπιά κάποιου που λέει ιστορίες, δουλεύω με άλλους ανθρώπους, γραφούμε μυθιστορήματα χρησιμοποιώντας λέξεις, εικόνες, χρώματα και ήχους που αναπαράγουμε από την καθημερινή μας ζωή, την ιστορία και το τοπίο των μέσων. Μια ολόκληρη ανοιχτή κοινότητα γράφει μαζί μας, υποσυνείδητα ή ημι-συνειδητά. Αυτό ήταν κάτι που πάντοτε συνέβαινε, για κάθε συγγραφέα και κάθε πνευματικό παράγωγο και όχι ένα σημερινό φαινόμενο. Τα επικά ποιήματα του Ομήρου στην πραγματικότητα συν-γράφτηκαν από ανώνυμα μέλη αρχαίων κοινωνιών της Μεσογείου. Το Ελισαβετιανό θέατρο ήταν εξολοκλήρου βασισμένο σε διασκευές, παραλλαγές, συλλογικούς αυτοσχεδιασμού και σχόλια από το κοινό. Τα μυθιστορήματα σε συνέχειες του 18ου και 19ου αιώνα (”feuilletons”) ανά-διαμορφώνονταν από τους αναγνώστες των εφημερίδων κατά την συγγραφή τους.
Σήμερα, η σειρά «Σταρ Τρεκ» και το πνευματικό σύμπαν μας παρέχουν το καλύτερο παράδειγμα κοινωνικής συνεργασίας στην αφήγηση ιστοριών: Οι οπαδοί (οι λεγόμενοι “Trekkies”) διαρκώς προσθέτουν νέα στοιχεία σε ένα σύμπαν που αποτελείται από μικρο-εργαλεία (gadgets), μυθιστορήματα, ιστοσελίδες, συνέδρια των οπαδών, λεξικά Kλίνγον-Aγγλικών και άλλα. Οι ομάδες οπαδών αλλάζουν τα σενάρια, ψηφίζουν την αποδοχή τους σε αλλαγές στη σειρά κλπ.
Οι αφηγητές ιστοριών (μυθιστοριογράφοι, σεναριογράφοι, συγγραφείς θεατρικών έργων, δημιουργοί σινεμά κλπ) ανα-διαμορφώνουν μύθους, σύνολα από συμβολικές αναφορές μιας κοινότητας, η οποία μπορεί να αποδεχτεί ή να απορρίψει..
Οι αφηγήσεις είναι απαραίτητες σε όλες τις κοινότητες. Ο καθένας αφηγείται ιστορίες - χωρίς αυτές δεν θα γνωρίζαμε το παρελθόν μας και τη σχέση μας με τους άλλους. Δεν θα υπήρχε ποιότητα ζωής, Ωστόσο, ο αφηγητής ιστοριών κάνει την διήγηση ιστοριών την κύρια δουλεία του, μια μορφή «εξειδίκευσης» που είναι τελείως συμπληρωματική στο DIY. Πολλοί άνθρωποι μπορούν να καρφώσουν ένα καρφί σε ένα ξύλο, ωστόσο δεν είναι όλοι μαραγκοί.
Αντί να παριστάνουν τους μεγάλους καλλιτέχνες ή να θάβονται σε άθλιες δουλειές, αντί να γράφουν αυτοαναφορικές αηδίες ή συμβατικά εμπορικά σκουπίδια, αντί να γελοιοποιούνται σε τηλεοπτικές παραγωγές, ή να σπαταλάνε τη ζωή τους γράφοντας τα κείμενα για τέτοιες παραγωγές, οι αφηγητές ιστοριών θα έπρεπε να παίζουν ένα κεντρικό ρόλο στην κοινωνία, αντίστοιχο με αυτόν των “griots” (προφορικοί ιστοριογράφοι) στα αφρικανικά χωριά, των βάρδων στην κελτική κουλτούρα ή των ποιητών του κλασσικού ελληνικού κόσμου.
Σίγουρα, το να λες ιστορίες είναι μια ιδιαίτερη δουλειά, που μπορεί να φέρει πλεονεκτήματα και προνόμια σε αυτούς που την κάνουν, ωστόσο δεν παύει να είναι δουλειά, το ίδιο ενσωματωμένη στην κοινωνία όπως το να σβήνεις φωτιές, να σκάβεις χωράφια ή να βοηθάς ανθρώπους με αναπηρίες. Με άλλες λέξεις, η αφήγηση ιστοριών θα έπρεπε να είναι τμήμα από τις «τέχνες και τεχνικές» και όχι της Τέχνης. Θα έπρεπε να είναι κοινωνικό γεγονός και όχι ναρκισσιστική πρακτική, και δεν αναφέρομαι στο περιεχόμενο, αλλά στον τρόπο σκέψης. Οι αφηγητές ιστοριών θα πρέπει να έχουν συναίσθηση των τόπων, των ανθρώπων και των διαδικασιών από τις οποίες πηγάζει η τέχνη τους. Ανεξάρτητα από το πόσο «πρωτοποριακά», «πειραματικά», η ακόμα και «ακατανόητα» μπορεί να είναι τα έργα τους, όταν οι αφηγητές καταλάβουν ότι τα έργα τους συν-γράφονται από πολλούς άλλους, θα πάψουν να είναι τόσο σολιψιστές και θα γίνουν χρήσιμοι, και στη συνέχεια θα καταφέρουν να βοηθήσουν όλους τους πνευματικούς εργάτες να αμφισβητήσουν την πνευματική ιδιοκτησία…
Απόσπασμα απo το λόγο των Wu Ming στο πάνελ 'Συλλογική Ευφυία", συνέδριο wizard of OZ, Βερολίνο, Οκτώβριος 2001
Μετάφραση – Χρίστος
Oι Wu Ming (προηγουμένως Luther Blissett) είναι οι συγγραφείς τους Q (Εκκλησιαστής στα ελληνικά) και του 54.
The partial or total reproduction of this book, in electronic form or otherwise, is consented to for non-commercial purposes, provided that the original copyright notice and this notice are included and the publisher and source are clearly acknowledged.
Στο διαδίκτυο -
http://www.wumingfoundation.com/english/giap/giapdigest11b.html
Posted by...Χρίστος at 7:02 μ.μ.
Εκπληκτικό άρθρο και μπράβο για τη μετάφραση φίλε Χρήστο!
Καταπληκτικό κείμενο! Αυτό θα έπρεπε να υπάρχει στα μπλογκ όλων μας -αλλά, όπως και να έχει, χαίρομαι που υπάρχει στους Ανθρώπους από Καλαμπόκι. Μπράβο ρε Χρίστο!
η αδερφή μου λέει ωραίες ιστορίες,
πολλές φορές της ζητάμε να μας πει για τότε που έγινε εκείνο και το άλλο,
ήμασταν και εμείς εκεί,
δεν είναι ότι τα αλλάζει τελείως,
αλλά έχει μια ικανότητα να δίνει στην ιστορία το απαραίτητο twist,
μπορεί να την έχουμε ακούσει την ιστορία ξανά και ξανά αλλά πρέπει να την πει αυτή πάλι, όπως της έρθει να την πει εκείνη τη στιγμή,
και κρεμόμαστε όλοι από το τι θα πει,
χάρισμα
ας την πούνε και άλλοι 50 την ιστορία που θα πει, δεν αντιγράφεται
και είναι open source ιστορίες, όλοι παρεμβαίνουν, ρωτάνε, προσθέτουν, και αυτή απαντάει με απίστευτη φυσικότητα, και συνεχίζει
ευτυχώς η sister δεν γίνεται copyright, την κουβαλάμε μαζί μας στις διακοπές, και την αφήνουμε να λέει :)
απόλαυση
dd
Ευχαριστώ - κοιτώντας την πάλι, θέλει κι άλλη δουλειά η μετάφραση -
Εχουν πάντως ολόκληρη σειρά τέτοια αρθρα οι wu ming - και τους πάω γιατί αυτά που λένε τα εφαρμόζουν εκεί που τους καίει - στα βιβλία που εκδίδουν..
Motorcycle Boy
Ευχαριστώ - καλά , όχι και υποχρεωτκά σε όλους (στο δικό μου το έβαλα πάντως!)
Trol
Εχει η αδερφή σου μπλόγκ? :)
μπραβο (και για το κείμενο και για την φωτο)!!
Το στέλνω περα παραπέρα...
θα σου κανω και πιο πολλα σχολια, αλλα τώρα δεν μπορω γιατι οι καταληψίες περιμένουν να τουσ αδειάσω τη γωνιά...
Αντε μπράβο - και μην σπας τις καταλήψεις!!!!
Με το μπαρδόν κιόλας αλλά αυτή η κατάληψη είναι του γλυκού νερού...
Αντίδραση έτσι για να λέμε οτι είμαστε συνειδητοποιημένοι φοιτητές (οι περισσότεροι, όχι όλοι) - και εν το μετάξυ όλα τα βολεμένα καθηγητάκια τρίβουν τα χέρια τους που πάει πίσω το θέμα της αξιολόγησης της αχριστήλας τους... και χωρίς να απεργήσουν και χάσουν το μεροκαματάκι τους.
Θα μου πεις τωρα, ο καθένας με τον πόνο του, και καλά θα μου πείς....
Όσο για τα ιδιοτικά πανεπιστήμια, είναι μεγάλο θέμα...
Μπράβο Χρίστο.